نظر پلیس ایران

پس از درگذشت خمینی، خبرگان رهبری در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، سید علی خامنه‌ای را که در آن زمان ریاست جمهوری ایران را به‌عهده داشت، به سمت «رهبر جمهوری اسلامی ایران» برگزیدند.[۸۲]

پیش از درگذشت خمینی، حسینعلی منتظری برای جانشینی او برگزیده شده‌بود. در ۶ فروردین سال ۱۳۶۸ و همزمان با درگیری منتظری با نظام، روح‌الله خمینی وی را از این سمت عزل کرد و سپس وی نیز استعفا داد.[۸۳] به گفته محمدرضا مهدوی کنی در کتاب خاطراتش، مسئلهٔ قائم مقامی رهبری در قانون اساسی پیش‌بینی نشده‌بود. اما به دلیل مریضی و سالخوردگی خمینی، مجلس خبرگان پیش‌دستی کرد و موضوع قائم مقامی رهبری را پیش‌بینی نمود تا اگر حادثه‌ای برای خمینی پیش بیاید کشور با خلأ روبه‌رو نشود.[۸۴]

پس از مرگ روح‌الله خمینی، در ۱۵ خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان جلسه فوق‌العاده ای تشکیل داد. در این جلسه نخست با اکثریت مطلق آرا به استعفای حسینعلی منتظری رسمیت داده شد. سپس، در خصوص انتخاب یک مرجع تقلید بالفعل، که در آن زمان تنها سیدمحمدرضاگلپایگانی مطرح بود، بحث شد و توافق حاصل نگردید. نظر اکثریت آن بود که توان مدیریت سیاسی بر مرجعیت دینی اولویت دارد. قانون اساسی در آن زمان مرجعیت را از شرایط رهبری می‌دانست. خبرگان در این موضوع از شورای بازنگری قانون اساسی و استفساریه روح‌الله خمینی مبنی بر ضروری نبودن شرط مرجعیت پیروی کرد. در ادامه، موضوع شورای رهبری‌ای سه نفره مرکب از علی مشکینی و موسوی اردبیلی و سید علی خامنه‌ای برای جانشینی سید روح‌الله خمینی پیشنهاد شد، که نتوانست آرای کافی را بدست بیاورد. نهایتاً اغلب اعضا رأی به رهبری سید علی خامنه‌ای دادند، هرچند که خود وی صراحتاً مخالف بود و خود را شایسته این مقام نمی‌دانست.[۸۵] سرانجام ۸۰٫۹ درصد حاضران در مجلس خبرگان که ۷۲ درصد کل اعضا را تشکیل می‌دادند، به رهبری سید علی خامنه‌ای رای دادند.[۸۶] در این جلسه هم چنین هاشمی رفسنجانی پیش از رای‌گیری سخنرانی کرد و به تمجید از او پرداخت.[۸۷]

در پی بازنگری قانون اساسی، در ۶ مرداد ۱۳۶۸ متن جدید از طریق همه‌پرسی به تصویب عمومی رسید و مرجعیت را از شروط رهبری حذف گردید. سپس، خبرگان رهبری مجدداً جلسه فوق‌العاده ای را در ۱۵ مرداد ماه آن سال تشکیل داد و با رأی موافق ۶۰ تن از ۶۴ تن از اعضای حاضر، رهبری سید علی خامنه‌ای را طبق قانون اساسی جدید مجدداً تصویب و تأیید کرد.[۸۸][۸۹]

خمینی پیش از درگذشتش خود خواستار اصلاح قانون اساسی بود و خود شورایی برای بازنگری در قانون اساسی تشکیل داده‌بود. وی در ۹ اردیبهشت ۱۳۶۸ در نامه‌ای به علی مشکینی، رئیس شورای بازنگری قانون اساسی، نوشته بود که:

معتقدم برای رهبری شرط مرجعیت لازم نیست. مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان محترم سراسر کشور، کفایت می‌کند.[۹۳][۹۴]

برخی از منابع، بیت و دفتر وی را یک شبکه پیچیده و بلکه دولت پنهان (و اصلی) نظام جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده‌اند.[۱۰۲]

اعتقاد به لزوم گسترش روابط دیپلماتیک با شرق و غرب دارد البته آمریکا را از این موضوع استثناء می‌کند.[۱۰۳] به اعتقاد وی پس از جنگ جهانی دوم دنیا دو قطبی بود یعنی کمونیزم در مقابل سرمایه‌داری و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران جهان سه قطبی شد چرا که ایران الگوی متفاوت از بلوک غرب و شرق مطرح می‌کرد و با فروپاشی شوروی دوباره جهان دو قطبی شده یعنی اسلام در مقابل جهان غرب و سرمایه‌داری، و به اعتقاد وی به همین دلیل غرب به مبارزه با جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد چرا که وی الگوی قدرتمندی از یک قطب جدید در جهان ارائه می‌دهد.[۱۰۴] بر اساس گفتارهای خامنه‌ای در جمع سفرا و نمایندگان ایرانی در جهان، کتابی با عنوان راهبرد سیاست خارجی، در سال ۱۳۹۰ منتشر شد، این کتاب حاوی دیدگاه‌های خامنه‌ای در زمینه دیپلماسی هم در دوران ریاست جمهوری و هم رهبری وی می‌باشد.[۱۰۵]

بر پایه منابع رسمی و گوناگون حکومت بریتانیا به دفتر علی خامنه‌ای (مرکز اسلامی انگلستان) در لندن بیش از ۱۰۰ هزار پوند[۱۰۶][۱۰۷][۱۰۸][۱۰۹][۱۱۰][۱۱۱][۱۱۲][۱۱۳] (و ۱۳۶ هزار دلار[۱۱۴]) کمک مالی کرد.

در پی کمک مالی حکومت بریتانیا واکنش‌های گوناگونی به این مسئله، ابراز شد. برخی از کاربران با عبارت‌هایی همچون: «پول انگلیسی»، «شیعه انگلیسی» و «پوند شیرین‌تر از عسل» به تناقض رفتاری حکومت جمهوری اسلامی با ادعاهایش پرداختند. برخی از هنرمندان هم نوشتند که ورود واکسن کرونا از انگلستان، حرام است؛ ولی ریختن خون مردم و نیز خوردن کمک‌های نقدی انگلستان، حلال است.[۱۱۵]

برهم صالح که ۱۰ مهر ۱۳۹۷ دوره ریاست جمهوری وی در عراق شروع شد در ۲۶ آبان همان سال با سید علی خامنه‌ای در تهران دیدار کرد. در این دیدار رهبر ایران با اشاره به عزم ایران برای گسترش روابط با عراق افزود «عراقِ عزیز، قوی، مستقل و پیشرفته برای ایران بسیار مفید است و ما در کنار برادران عراقی خود خواهیم بود.» در این دیدار رئیس‌جمهور عراق نیز یادآور شد که «من با یک پیام آشکار به تهران آمده‌ام مبنی بر اینکه عوامل و عناصر پیونددهندهٔ دو ملت ایران و عراق، ریشه در تاریخ دارد و غیرقابل تغییر است.»[۱۱۶]

نخست‌وزیر عراق عادل عبدالمهدی در ۱۷ فروردین ۱۳۹۸ با رهبر ایران دیدار کرد، در این دیدار خامنه‌ای تأکید کرد که روابط ایران و عراق فراتر از دو همسایه است، چرا که دولت و ملت ایران سعادت و پیشرفت عراق را به نفع خود می‌دانند. نخست‌وزیر عراق نیز تأکید کرد که روابط عراق با ایران روابط ویژه‌ای است و عراق هیچ‌گاه به تحریم‌های آمریکا علیه ایران نخواهد پیوست.[۱۱۷]

در هفته اول ژوئیه ۲۰۲۱ علی خامنه‌ای، رئیس سازمان اطلاعات سپاه، حسین طائب را مأمور کرد تا به شبه نظامیان شیعه عراق بگوید که حملات خود را علیه نیروهای آمریکایی و تا خروج کامل آنان از عراق تشدید کنند و دامنهٔ حملات خود را به نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه نیز گسترش دهند.[۱۱۸][۱۱۹]

سید علی خامنه‌ای در طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ نامه‌هایی را برای جوانان جهان غرب و به‌طور خاص جوانان اروپا و آمریکای شمالی فرستاد. خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان در کشورهای غربی سر تیتر نامه‌های وی بودند که به ۵۲ زبان دنیا ترجمه شد.[۱۲۰][۱۲۱][۱۲۲]

محمد یزدی، به گفته خودش، اولین شخصی بود که مرجعیت خامنه‌ای را طرح کرد چون بر اساس جلساتی که در زمان ریاست جمهوری و رهبری با وی داشت معتقد بود که وی حائز پایه علمی و قدرت استنباط و اجتهاد می‌باشد؛ لذا این مطلب را در خطبه‌های نماز جمعه تهران اعلام کرد.[۱۲۳] در آذر سال ۱۳۷۳، با درگذشت محمدعلی اراکی، مرجع تقلید وقت، موضوع مرجعیت تقلید بعدی مطرح شد. در این زمان برخی از علما نظیر سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمدعلی تسخیری، سید جلال الدین طاهری[۱۲۴] رضا استادی،[۱۲۵] سید محمدباقر حکیم[۱۲۶] حسین راستی کاشانی و هادی روحانی بر مرجعیت وی گواهی دادند.[۱۲۷] همچنین جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران فهرستی از افراد صاحب صلاحیت برای مرجعیت را منتشر کردند که یکی از این افراد سید علی خامنه‌ای بود.[۱۲۸]

در مقابل برخی از علما نیز وی را حائز صلاحیت مرجعیت نمی‌دانستند. در سال ۱۳۷۶، حسینعلی منتظری عدم کفایت علمی و دینی و نامشروع بودن انتخاب خامنه‌ای را مطرح کرد.[۱۲۹] وی به فهرست مراجع منتشر شده از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بعد از فوت محمدعلی اراکی اعتراض کرد و گفت که ایشان در حد فتوا و مرجعیت نیست.[۱۳۰] احمد آذری قمی نیز با نوشتن نامه‌ای او را فاقد شرایط مرجعیت برشمرد.[۱۳۱][۱۳۲] مهدی خزعلی در این زمینه می‌گوید: ابوالقاسم خزعلی، پدرش، مخالف مرجعیت خامنه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری از شورای نگهبان استعفا داد.[۱۳۳] به گفته وی خزعلی به فرزندانش توصیه کرده که از سید علی سیستانی تقلید کنند و این انتخاب را تضعیف رهبری ایشان می‌دانستند، چرا که حکم حکومتی رهبر بر مراجع هم نافذ است.[۱۳۴]

مراجع تقلیدی همچون: منتظری، فضل‌الله، اردبیلی، آذری قمی، مؤمن، طاهری و طاهر شمس مخالف مرجع خواندن سید علی خامنه‌ای بودند.

در آذر ۱۳۷۳ طاهری خرم‌آبادی و مؤمن قمی در هنگام انتخاب مرجعیت سید علی خامنه‌ای به اعتراض جلسهٔ جامعه را ترک کردند.[۱۳۵][۱۳۶]

در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران برخی از دگراندیشان و مخالفان حکومت جمهوری اسلامی به دست نیروهای وزارت اطلاعات کشته شدند.[۱۳۷]

در ۱۸ تیر ۱۳۷۸، انصار حزب‌الله،[۱۳۸] لباس شخصیها و مأموران امنیتی به کوی دانشگاه حمله کرده و به ضرب و شتم و بازداشت شماری از دانشجویان پرداختند. اعتراض‌های سراسری دانشجویان و مردم در بسیاری از شهرهای کشور تا ۲۳ تیرماه ادامه یافت.[۱۳۹]
سرکوب اعتراضات تیر ۱۳۷۸ از بزرگ‌ترین چالش‌های جنبش دانشجویی و حکومت جمهوری اسلامی است.[۱۴۰]

بر پایه یکی از سخنرانی‌های خامنه‌ای، شمار قابل توجهی از روزنامه‌ها به گونه فله‌ای توقیف شدند و نزدیک به هزار روزنامه‌نگار، بیکار شدند.[۱۴۱]

سازمان عفو بین‌الملل در اطلاعیه‌ای، سخنرانی خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۸۸[۱۴۲] که یک هفته بعد از انتخابات برگزار شد را «چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب» توصیف کرد.
اعتراضات فردای آن روز با کشته شدن چند تن از معترضین همراه شد.[۱۴۳][۱۴۴]

دیری نپایید که اعتراضات متوجه خامنه‌ای شد و معترضان با سردادن شعارهایی، عملکرد وی را مورد اعتراض قرار دادند.[۱۴۵]

او در پاسخ به درخواست موسوی اردبیلی، برای آزادی زندانیان سیاسی گفت:

شما در زمان امام راحل عظیم الشان، رئیس شورای عالی قضائی بودید و من رئیس‌جمهور. در آن زمان که متولی قوهٔ قضائیه شما بودید به دستور رهبر فقید انقلاب، مخالفان نظام اعدام می‌شدند. اکنون من دستور نداده‌ام مخالفان نظام را اعدام کنند، آن‌ها را فقط زندانی کرده‌اند، حالا شما به این هم اعتراض می‌کنید؟![۱۴۶][۱۴۷]

در پی حوادث سال ۸۸ دانشگاه اسلو او را در سال ۲۰۰۹ دیکتاتور سال شناخت.[۱۴۸]

در سال ۱۳۹۰، اسنادی از دیدار نمایندگان مجلس و خامنه‌ای در سال ۱۳۸۸ منتشر شد که در آن دیدار، خامنه‌ای گفته بود قوهٔ قضاییه باید میان معترضان و آشوبگران تمایز قایل شود، اما این تمایز به معنی مصونیت معترضان نیست و آن‌ها نیز باید تاوان آنچه را که می‌گویند، بپردازند.[۱۴۹]

محمود امجد، استاد اخلاق حوزه علمیه قم در ۱۶ آذر ۱۳۹۹ ضمن اظهار تاسف از اعدام روح‌الله زم و در واکنش به این جنایت، مسئول تمام جنایت‌ها و کشته‌شدگان از سال ۸۸ را سید علی خامنه‌ای دانسته و به او توصیه کرده تا دست از این استبداد بردارد.[۱۵۰][۱۵۱]

پس از انتخابات، چند تن از دستگیرشدگان از جمله فرزند عبدالحسین روح الامینی از وفاداران به سید علی خامنه‌ای در بازداشتگاه کهریزک، جان خود را از دست دادند که حتی ادعای شکنجهٔ زندانیان نیز شده‌است. پس از این ماجرا وی دستور تعطیلی بازداشتگاه را صادر کرد.[۱۵۲]

در دومین حمله به کوی دانشگاه (حملهٔ نخست در زمان ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی روی داده‌بود)، متجاوزان با شعار حمایت از رهبر به ضرب و شتم دانشجویان پرداختند، که خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد این عمل را تقبیح کرد.[۱۵۳]
وی دستور به رسیدگی به وقایع کوی دانشگاه را صادر کرده‌بود.[۱۵۴]

اعتراضات ۱۳۹۷ ایران مجموعه تظاهراتی است که از سه‌شنبه ۹ مرداد ۹۷ در بحبوحهٔ افزایش قیمت طلا و نیز رشد شتابان قیمت سکه و کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار شروع شد و از منطقه شاهپور جدید اصفهان و کرج به نقاط دیگری گسترش یافت. تظاهرات به سرعت فراگیر شد و از اصفهان و مناطق مختلف کرج به شیراز، رشت، تهران، قزوین، زنجان، ساری و در روز سوم به مشهد، نیشابور؛ کرمانشاه، همدان و قرچک نیز گسترش پیدا کرد و در روز چهارم اهواز و ارومیه و قم و تنکابن به تظاهرات پیوستند.

شعارهای اعتراضات مثل تظاهرات قبلی جنبه معیشتی و آزادی‌خواهانه داشت «مرگ بر گرانی»، «مرگ بر بیکاری»، «مرگ بر اصلاحات»، «روحانی حیا کن مملکتو رهاکن» جرو شعارها بودند. این اعتراضات وسیعترین اعتراضات پس از تظاهرات دی ۱۳۹۶ و تا پیش از اعتراضات سراسری ۱۳۹۸ در جمهوری اسلامی ایران بود.[۱۵۵][۱۵۶][۱۵۷]

به گزارش رویترز در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹، سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان خامنه‌ای و یک مقام چهارم تأیید کردند که چند روز بعد از آغاز اعتراضات آبان‌ماه ۱۳۹۸ علی خامنه‌ای که از سوزاندن تصویر خود و مجسمه‌ای مربوط به روح‌الله خمینی، خشمگین بوده با صدای بلند از شیوهٔ برخورد مسئولان با ناآرامی‌ها انتقاد کرده[۱۵۸][۱۵۹] و به مقامات امنیتی ارشد و سایر مقامات دولتی گفت: «جمهوری اسلامی در خطر است. به هر شکلی شده به اعتراض‌ها پایان بدهید. دستور من این است.»[۱۵۹][۱۶۰][۱۶۱][۱۶۲]

روز ۷ تیر ۹۹ سید علی خامنه‌ای از صادق لاریجانی رئیس پیشین قوهٔ قضائیه که در جریان دادگاه طبری، فساد مالی دستگاه قضایی تحت ریاست وی بر ملا شده بود، حمایت کرد.[۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵]

در تظاهرات دی ۱۳۹۸ به‌دنبال پنهان‌کاری شلیک موشک و سقوط هواپیمایی اوکراینی توسط سپاه پاسداران، شعارهای بیشتری علیه شخص علی خامنه‌ای در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر شنیده می‌شد:[۱۶۶][۱۶۶][۱۶۷][۱۶۸][۱۶۹][۱۷۰][۱۷۱][۱۷۲][۱۷۳][۱۷۴]

«این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت»،[۱۷۵] «ننگ ما، ننگ ما، رهبر الدنگ ما»،[۱۷۶] «کشته ندادیم که سازش کنیم/رهبر قاتل رو ستایش کنیم»،[۱۷۶] «توپ تانک فشفشه، رهبر باید گم بشه»،[۱۷۶] «این ماه ماهِ آخره، سیدعلی وقت رفتنه»،[۱۷۶] «دانشجو بیدار است/از سیدعلی بیزار است»،[۱۷۶] «فرمانده کل قوا/استعفا، استعفا»،[۱۷۶] «سلیمانی قاتله، رهبرش هم جائره»،[۱۷۷] «مرگ بر خامنه‌ای»[۱۷۷]

سید علی خامنه‌ای به‌عنوان فرمانده کل قوا از شلیک دو موشک نیروهای تحت امرش به هواپیمای اوکراینی و کشته‌شدن ۱۷۶ مسافر و خدمه این هواپیما عذرخواهی نکرد و تنها به یک تسلیت کفایت کرد و از فرماندهان سپاه به‌خاطر «توضیح به مردم» تشکر کرد و حمله به پایگاه هوایی عین الاسد را که هیچ نیروی آمریکایی‌ای در آن کشته نشد، مایهٔ مباهات و توانمندی جمهوری اسلامی نامید.[۱۷۸]

وی معترضان به پنهان‌کاری دولت‌مردان و فرماندهان سپاه را فریب خوردهٔ رسانه‌های خارجی دانست و گفت که شرکت کنندگان در تشییع جنازهٔ قاسم سلیمانی مردم ایران هستند نه آن‌هایی که در اعتراضات به سقوط هواپیما عکس قاسم سلیمانی را پاره کرده‌اند و علیه او و سپاه شعار داده‌اند.[۱۷۸]

هنگام دنیاگیری کروناویروس در ایران، خامنه‌ای در سخنرانی «درس خارج فقه» خود در ۴ اسفند ۱۳۹۸ هنگامی که به شیوع ویروس کرونا اشاره کرد، گفت این بیماری «بهانه خوبی» بود و بعد اظهار داشت که دشمن یا مخالفان انتخابات قصد داشتند با بهره‌برداری از این فرصت، مشارکت در انتخابات را کاهش دهند.[۱۷۹][۱۸۰] او در ادامه گفت مردم به‌ویژه مردم قم بدون توجه به این موارد، در انتخابات حضور پیدا کردند و این شهر «یکی از شلوغ‌ترین حوزه‌های رأی‌گیری بود».[۱۸۰] البته برآوردها حاکی از مشارکت ۴۳ درصدی مردم قم بود[۱۸۱] که نسبت به ده دوره پیشین انتخابات مجلس، در پایین‌ترین سطح قرار داشت.[۱۸۲] به ادعای رادیو فردا، در این سخنرانی فاصله محل نشستن خامنه‌ای با طلبه‌هایی که در کلاس درس او شرکت می‌کنند، در مقایسه با سایر نشست‌های او، دو برابر حد معمول بود.[۱۷۹] در واکنش به این خبر باشگاه خبرنگاران جوان با مقایسه تصاویر دوره‌های مختلف درس خارج فقه خامنه‌ای این ادعا را نادرست دانسته و نوشت که «بررسی تصاویر دوره‌های مختلف این جلسه نشان می‌دهد که سبک چینش این رویداد همواره به همین شکل است.»[۱۸۳] وی در ۲۲ اسفند ۱۳۹۸ با اشاره به احتمال «حمله بیولوژیکی» دستور داد نیروهای مسلح ایران قرارگاه کرونا ایجاد کنند.[۱۸۴] خامنه‌ای بار دیگر این ادعا را در پیام زنده تلویزیونی خود در ۳ فروردین ۱۳۹۹ تکرار کرد و گفت: «گفته می‌شود که یک بخش برای ایران بالخصوص تولید شده‌است».[۱۸۵] او همچنین با رد پیشنهاد کمک ایالات متحده گفت که «صحبت‌های آمریکایی‌ها جزو حرف‌های بسیار عجیب است زیرا اولاً خودشان دچار کمبود شدید دارو و تجهیزات پیشگیری از بیماری هستند و برخی مسئولان‌شان صراحتاً از این کمبودهای وحشت‌آور سخن به میان آورده‌اند، بنابراین آنها اگر امکاناتی دارند به مردم خودشان برسند».[۱۸۶][۱۸۵] وزارت خارجه ایران نیز در تأیید سخنان خامنه ای، پیوند وبگاه گمنام گلوبال ریسرچ را منتشر کرد و نوشت چنانچه اتهام وارده از سوی جهانیان به دولت آمریکا در خصوص ویروس کرونا تئوری‌های توطئه ساخته ایران است، جای دوری نروید فقط به بخشی از سوالات مندرج در گلوبال ریسرچ پاسخ دهید.[۱۸۷]

خامنه‌ای همچنین اتهام احتمالی «تولید ویروس کرونا و درست‌کردن نسخه‌ای از آن مخصوص ایرانی‌ها» با استفادهٔ از آشنایی‌های ژنتیک ایرانی را علیه مقام‌های آمریکایی مطرح کرد و گفت به همین دلیل ایران برای مقابله با کرونا از آمریکا کمک نمی‌گیرد.[۱۸۸][۱۸۹] وی در قسمتی از سخنرانی خود با اشاره به آیه ۱۱۲ سوره انعام[۱۹۰] گفت «هم دشمنان جنّی، هم دشمنان انسی وجود دارند و این‌ها به هم کمک هم می‌کنند؛ سیستم‌های اطّلاعاتیِ خیلی از کشورها علیه ما با همدیگر همکاری می‌کنند.»[۱۹۱] به روایت رادیو زمانه رهبر ایران در این فراز از سخنانش به احتمال همکاری جن و انس در شیوع کرونا در ایران اشاره کرده‌است[۱۹۲] در مقابل خبرگزاری تسنیم این روایت را تحریف سخنان علی خامنه‌ای برشمرده است.[۱۹۳]

ده‌ها تن از متخصصان، استادان و کنش‌گران سیاسی و مدنی کشور، علی خامنه‌ای مسئول «فاجعه ملی» ناشی از گسترش ویروس کرونا دانستند؛ چون او بعنوان بالاترین و قدرتمندترین فرد حکومت «تصمیم نابخردانه» در رد کردن بعضی کمک‌های جهانی و اخراج پزشکان بدون مرز را توجیه نموده و از «نظریه مضحک» ترور بیولوژیک دفاع می‌کند.[۱۹۴][۱۹۵][۱۹۶][۱۹۷]
ابوالفضل قدیانی نیز سید علی خامنه‌ای و ارگان‌های تحت فرمان او را مسبب اصلی شیوع وسیع کرونا دانسته که می‌خواهد با فریب و انحراف افکار عمومی و به خدمت گرفتن تئوری توطئه و جنگ بیولوژیک، ناکارآمدی و سوء مدیریت خود و ارگان‌های تحت فرمانش را تحت‌الشعاع قرار داده و لاپوشانی کند.[۱۹۸][۱۹۹][۲۰۰]

به گزارش رادیو فرانسه در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹، سید علی خامنه‌ای در سال ۹۹ برای اولین بار در جلسه شعرخوانی که هر سال در ماه رمضان برگزار می‌شود به دلیل تهدید شرایط شیوع ویروس کرونا شرکت نمی‌کند. اما دولت روحانی خبر داد که نمازهای جمعه در مساجد در بیش از ۱۳۰ شهرستان برگزار می‌شوند. سید علی خامنه‌ای از ابتدای شروع شیوع ویروس کرونا از شرکت در کلیه تجمع‌ها و نشست‌های سیاسی و مذهبی خودداری کرده و پیام‌های خودش را برعکس تمامی رهبران جهان، از طریق کنفرانس‌های تصویری یا پیام‌های توئیتر داده‌است.[۲۰۱]

در ۲۱ اردیبهشت سید علی خامنه‌ای در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به‌صورت ویدئو کنفرانس دربارهٔ بازگشایی مساجد با اشاره به اهمیت شبکه بهداشت درمانی و نظر و تشخیص کارشناسی ستاد ملی مبارزه با کرونا، تأکید کرد که باید به عبادات در ماه رمضان و شب‌های قدر توجه داشت و کسانی در این باره تصمیم بگیرند که حقیقت و ضرورت دعا و توسل را درک کنند. در پی این ویدئو کنفرانس در ۲۲ اردیبهشت وزارت بهداشت اجازه بازگشایی مساجد را در بسیاری از استان‌ها برای شب‌های قدر در شرایطی که روند صعودی شیوع ویروس کرونا ادامه دارد، داد.[۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴][۲۰۵][۲۰۶]

در ۱۷ مهر و به دنبال افزایش وضعیت بحرانی کرونا در ایران، خامنه ای طی نامه‌ای به محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستور داد که حداکثر ظرفیت همه مراکز درمانی و بیمارستان‌های نیروهای مسلح ایران، در اختیار بیماران مبتلا به کرونا قرار گیرد.[۲۰۷][۲۰۸]

علی خامنه‌ای در ۱۰ مرداد ۱۳۹۹ ضمن تأکید بر رعایت تصمیمات ستاد مبارزه با کرونا گفت، با «رعایت پروتکل‌ها» برگزاری عزاداری در شهرهای مختلف و از جمله در تهران بلامانع است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان گفته‌آند رعایت پروتکل‌ها و موازین بهداشتی ممکن نیست و خطر گسترش و گرفتن قربانیان بیشتر توسط ویروس کرونا (کووید ۱۹) وجود دارد.[۲۰۹][۲۱۰]

سید علی خامنه‌ای در شامگاه ۵ شهریور ۱۳۹۹ شب مراسم عزاداری محرم را، بدون حضور جمعیت و در سالن محل ملاقات‌های عمومی خودش، با حضور یک قاری قرآن و دو تن از نزدیکانش برگزار کرد.[۲۱۱]

در ۱۹ دی ماه ۱۳۹۹، علی خامنه‌ای واردات واکسن کووید ۱۹ ساخت آمریکا و انگلیس را ممنوع اعلام کرد و گفت که به این واکسن‌ها اعتماد ندارد و حتی به فرانسه هم خوشبین نیست.[۲۸][۲۱۲][۲۱۳] ساعاتی بعد جمعیت هلال‌احمر ایران ورود ۱۵۰ هزار دوز واکسن کرونای شرکت فایزر از آمریکا را منتفی نمود.[۲۱۴] بسیاری از ایرانیان نسبت به این دستور واکنش نشان دادند که همراه با خشم، بُهت و ناباوری بود.[۲۱۵][۲۱۶] شبکه اجتماعی توییتر این سخنان را بخاطر «نشر اطلاعات غلط دربارهٔ واکسن کرونا» از حساب‌های کاربری خامنه‌ای در زبان‌های انگلیسی، عربی، اسپانیایی، روسی و فرانسوی حذف کرد.[۲۱۷][۲۱۸][۲۱۹]

سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل فرمان علی خامنه‌ای مبنی ممنوعیت خرید واکسن «آمریکایی و انگلیسی» را محکوم کرد و در بیانیه‌ای که منتشر کرد، اعلام کرد: «تصمیم رهبر جمهوری اسلامی ایران برای ممنوع کردن دسترسی میلیون‌ها نفر از مردم ایران به واکسن‌های حیاتی آمریکایی و انگلیسی کرونا نادیده انگاشتن حق حیات و حق سلامت است. علی خامنه‌ای در حال بازی با جان میلیون‌ها انسان است. مقام‌های ایرانی باید فوراً به این بی‌اعتنایی‌شرم‌آور به تعهدات حقوق بشری پایان دهند.»[۲۲۰][۲۲۱]

بر پایه برخی از منابع، مردم ایران در بورس، ۷۰ میلیارد دلار ضرر کردند و سید علی خامنه‌ای و حسن روحانی مردم را برای سرمایه‌گذاری در بورس، تشویق کردند.[۲۲۶]

در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۸۱ (۹ فوریهٔ سال ۲۰۰۳ میلادی) محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت ایران، خبر از تهیهٔ سوخت هسته‌ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هسته‌ای ایران داد و در فروردین ۱۳۸۵ (آوریل سال ۲۰۰۶) محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت ایران، اعلام کرد که ایران موفق به غنی‌سازی اورانیوم به میزان ۳٫۵ درصد شده‌است. در تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ (۱۵ فوریه ۲۰۱۲) ایران از ساخت میله سوخت هسته‌ای ۲۰ درصد غنی شده و بارگذاری آن در رآکتور تحقیقاتی ۵ مگا واتی تهران خبر داد.

دولت هشتم، با دستور سیدعلی خامنه‌ای، رهبر ایران، محمد خاتمی اعلام کرد غنی‌سازی اورانیوم را از سر می‌گیریم. وی تأکید کرد که توقف فعالیت‌های هسته‌ای اصفهان برای ما خسارات مالی و معنوی فراوانی به دنبال داشته‌است و باعث گردیده دانشمندان هسته‌ای ما فعالیت خود را متوقف کنند.[۲۲۷]

با انتشار اخبار پیاپی از فعالیت‌های هسته‌ای در ایران و پس از دامنه‌دار شدن اختلافات میان ایران و نهادهای بین‌المللی نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد که منجر به صدور چندین قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران و غنی‌سازی گردید. تحریم‌های وسیعی علیه ایران از طرف سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورهای جهان علیه ایران اجرا گردید، و همچنین شخصیت‌های دخیل در برنامه هسته‌ای ایران مانند مسعود علی‌محمدی، مجید شهریاری، مصطفی احمدی روشن، داریوش رضایی‌نژاد، محسن فخری‌زاده و رضا قشقایی که راننده احمدی روشن بود، ترور شدند.[۲۲۸]

با اینکه فتوایی از خامنه‌ای در سال ۱۳۸۹ منتشر شد که او کاربرد سلاح هسته‌ای و انواع دیگر سلاح‌های کشتار جمعی همانند سلاح‌های شیمیایی و میکروبی را حرام می‌داند، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، در سال ۱۳۹۷ با نمایش سندهایی-که از انباری در تهران کشف شده بود-مدعی شد که حکومت جمهوری اسلامی در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است.[۲۲۹]
همچنین سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که فتوای خامنه‌ای، هرگز مبنای تصمیم‌گیری آمریکا برای جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای نبوده‌است.[۲۳۰]

در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا رسماً اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج خواهد شد. او، ایران را متهم به حمایت از حزب‌الله، طالبان، القاعده و سایر سازمان‌هایی که آن‌ها را تروریستی نامید کرد.[۲۳۱] همچنین او بازگشت تحریم‌ها به مانند گذشته را اعلام کرد. او با استناد به مطالبی که قبلاً بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بیان کرده بود، ایران را متهم به عدم پایبندی به این توافق کرده و گفته ایران هرگز به برجام پایبند نبوده‌است.

بحران اقتصادی سال ۱۳۹۷–۱۳۹۹ ایران در ادامه بحران جهش نرخ ارز در ایران در سال ۱۳۹۷ نمایان شد و دولت دوازدهم در حال حاضر با این چالش مواجه است و مردم کشور نیز درگیر آن هستند.[۲۳۲]

در پی تلاش آمریکا برای خروج از برجام، ایالات متحده در روز ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) رسماً از برجام خارج شد و پس از آن به دنبال ترس از تحریم‌ها و فشارهای آمریکا، پنجاه شرکت خارجی از ایران خارج شدند.[۲۳۳][۲۳۴][۲۳۵]در نهایت آمریکا روز ۵ نوامبر ۲۰۱۸ (دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷) رسماً دور جدید تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد،[۲۳۶]

علی خامنه‌ای در سپتامبر ۲۰۱۱ به صراحت اعلام کرد که طرفدار دولت سوریه است. هنگامی که جنگ داخلی سوریه آغاز شد، گزارش‌های فزاینده ای در مورد حمایت نظامی ایران و آموزش نیروری نظامی ایرانی در سوریه وجود داشت.[۲۳۷] ایران و سوریه متحدان استراتژیک نزدیکی هستند و ایران پشتیبانی قابل توجهی از دولت سوریه در جنگ داخلی سوریه می‌کند از جمله پشتیبانی لجستیکی، فنی و مالی و همچنین آموزش و برخی از ارسال نیروهای رزمی. ایران بقای دولت سوریه را برای منافع منطقه ای خود بسیار مهم می‌داند.[۲۳۸][۲۳۹]

سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی ایران (از جمله اطلاعات سپاه که زیر نظر مستقیم خامنه‌ای است) برای حفظ قدرت بشار اسد به ارتش سوریه مشاوره و کمک کردند.[۲۳۸] این کمک‌ها شامل آموزش، پشتیبانی فنی و نیروهای رزمی است.[۲۳۸][۲۴۰] هزاران عامل ایرانی – تا پایان سال ۲۰۱۳ حدود ۱۰ هزار نفر[۲۳۹] از طرف دولت در جنگ داخلی سوریه شرکت کرده‌اند. این افراد شامل نیروهای منظم و اعضای شبه نظامیان است. در سال ۲۰۱۸، تهران گفت که طی هفت سال گذشته ۲۱۰۰ سرباز ایرانی در سوریه و عراق کشته شده‌اند.[۲۴۱] ایران همچنین مشارکت شبه نظامیان شیعه را از سراسر منطقه برای جنگ در سوریه، از جمله حزب‌الله لبنان ،لشکر فاطمیون، لشکر زینبیون، جنبش مقاومت اسلامی نجباء، کتائب سید الشهداء، حشد شعبی و کتائب حزب‌الله و سرایا المختار بحرین حمایت و تسهیل کرده‌است.[۲۴۲][۲۴۳][۲۴۴][۲۴۵][۲۴۶][۲۴۷][۲۴۸][۲۴۹][۲۵۰]

حمایت‌های ایران با بالا گرفتن جنگ داخلی سوریه ابعاد گسترده‌تری یافت و از کمک‌های تسلیحاتی و آنچه مقام‌های ایران «کمک‌های مستشاری» و «حضور مستشاری» می‌خوانند به کمک‌های مالی و تجاری و ارسال جنگ‌افزارهای و پهباد رسید.[۲۵۱][۲۵۲][۲۵۳][۲۵۴]سال ۲۰۱۶ استفان دی میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، گفت حکومت ایران سالانه دست‌کم ۶ میلیارد دلار[۲۵۱] برای نگهداشتن حکومت بشار اسد در قدرت هزینه می‌کند در حالی که برخی از تحلیلگران این هزینه را بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار[۲۵۲] در سال ارزیابی کرده‌اند.

برخی از فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران به دلیل دخالت در جنگ و کشتار گسترده شورشیان سوری و عراقی، نشان نظامی از دست رهبر و ولی فقیه ایران یعنی سید علی خامنه‌ای دریافت کردند.[۲۵۵][۲۵۶]

از گروه‌ها و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی ایران در مناطق فرامرزی، می‌توان به حزب‌الله لبنان، انصارالله یمن، طالبان افغانستان،[۲۵۷][۲۵۸][۲۵۹] حماس فلسطین، لشکر فاطمیون، لشکر زینبیون، جنبش اسلامی نیجریه، شبیحه سوریه،[۲۶۰] نیروهای دفاع ملی سوریه[۲۶۱] اشاره داشت. این گروه‌ها جهت جنگ نیابتی و سرنگونی دولت‌های مورد هدف جمهوری اسلامی ایران است. این گروهک‌ها به پشتیبانی و نیابت از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خاورمیانه می‌جنگند.

حزب‌الله لبنان با حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران به سازمانی دارای کرسی‌هایی در دولت لبنان، رادیو و تلویزیون ماهواره ای (شبکه المنار)، برنامه‌هایی برای تبلیغ جایگاه اجتماعی و استقرار گسترده نظامیان در خارج از مرزهای لبنان تبدیل شد.[۲۶۲][۲۶۳][۲۶۴]این سازمان را «دولت پنهان» نامیده‌اند.[۲۶۵] ائتلاف ۱۴ مارس و ائتلاف ۸ مارس در مقابل حزب‌الله ایستادند. حزب‌الله پشتیبانی قاطعی را در بین جمعیت شیعیان لبنان حفظ کرده‌است،[۲۶۶] در حالی که اهل سنت با دستور کار این گروه اختلاف نظر داشته‌اند.[۲۶۷][۲۶۸] پس از پایان اشغال اسرائیل در جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰، قدرت نظامی آن رشد چشمگیری یافت،[۲۶۹][۲۷۰] به گونه ای که شاخه شبه نظامی آن قدرتمندتر از ارتش لبنان تلقی می‌شود.[۲۷۱][۲۷۲] حزب‌الله از ایران آموزش نظامی، اسلحه و حمایت مالی دریافت می‌کند و در سوریه از حمایت سیاسی برخوردار است.[۲۷۳] حزب‌الله همچنین در جنگ ۲۰۰۶ لبنان علیه اسرائیل جنگید.

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان، در مصاحبه اختصاصی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که در طول جنگ از «سرپرست و رهبرش»، علی خامنه‌ای «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده‌است.[۲۷۴]

حزب‌الله یکی از مبارزان اصلی در جنگ داخلی سوریه بوده و به تضمین بقای دولت اسد مورد حمایت ایران کمک کرده‌است. پشتیبانی فعال و استقرار نیروها از سال ۲۰۱۲ آغاز شد و پس از آن به‌طور مداوم افزایش یافت.[۲۷۵] حزب‌الله چندین هزار جنگجو در سوریه مستقر کرد و تا سال ۲۰۱۵ تاکنون ۱۵۰۰ جنگنده را در جنگ از دست داد.[۲۷۶] حزب‌الله همچنین برای جلوگیری از نفوذ شورشیان از سوریه به لبنان بسیار فعال بوده‌است، زیرا یکی از فعال‌ترین نیروهای درگیر جنگ داخلی سوریه در لبنان است. گفته می‌شود تا مارس ۲۰۱۹، ۶۷۷ مبارز حزب‌الله لبنان در سوریه کشته شده‌اند.[۲۷۷]

در ۱۳ تیر ۱۳۹۸ اخباری مبتنی بر توقیف نفت‌کش «گریس ۱» در منطقه جبل الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان منتشر شد. خبر نشان می‌داد این نفت‌کش متعلق به یک شرکت روسی است که نفت ایران را حمل می‌کرده‌است. طبق ادعای انگلستان این نفت‌کش قصد داشته دو میلیون بشکه از نفت ایران را به پالایشگاه‌های سوریه برساند. این توقیف مورد اعتراض دولت روحانی قرار گرفت.[۲۷۸] در ۲۸ تیر ۱۳۹۸، یک فروند نفتکش انگلیسی با نام “stena impero” هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد. به فاصله زمانی کوتاهی دومین نفتکش انگلیسی نیز توسط ایران توقیف شد.[۲۷۹] اتفاقات مذکور، تنش فی‌مابین ایران و انگلستان را افزایش داده، زمینه برخی نگرانی‌ها را در این رابطه فراهم نمود.

حمله به تأسیسات نفتی آرامکو، حمله‌ای بود که در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ تأسیسات تولید نفت آرامکو سعودی در بقیق و خریص در شرق عربستان سعودی را هدف قرار داد. جنبش انصارالله یمن مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و آن را حمله‌ای پهپادی نامید. از سویی ایالات متحده، جمهوری اسلامی ایران را مسئول این حملات قلمداد نمود که ایران این اتهام را رد کرد. سخنگوی نیروی هوایی ارتش یمن نیز اظهارات دربارهٔ مداخله ایران یا عراق در این حمله را قویا رد کرد.[۲۸۰]

خبرگزاری رویترز در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹ در گزارشی نوشت: چهار ماه پیش از حمله به آرامکو، مقامات امنیتی ایران در یک مجتمع بسیار امنیتی در تهران جمع شدند. این گروه شامل برجسته‌ترین سران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شاخه‌ای از نخبگان ارتش ایران بوده که بخشی از اشتغال آن‌ها در حوزه توسعه برنامه موشکی و عملیات مخفی است (یحیی رحیم صفوی و نماینده ای از سوی قاسم سلیمانی از جمله این افراد هستند). در این جلسه سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران در ابتدا گفت: «زمان آن است که شمشیرها را از نیام بیرون بکشیم و به آمریکاییها بخاطر خروج از برجام درس عبرت دهیم.» از جمله اهداف احتمالی که در ابتدا مورد بحث قرار گرفت بندری در عربستان، یک فرودگاه و پایگاه‌های نظامی آمریکا بودند. در نهایت از طرح‌های تقابل مستقیم صرفنظر شد چرا که می‌توانست واکنش ایالات متحده را در پی داشته باشد. از این رو جمهوری اسلامی تصمیم گرفت تا به تأسیسات نفتی عربستان حمله کند، چراکه هم متحد آمریکاست و هم برد رسانه‌ای و خسارات اقتصادی زیادی بهمراه دارد. به ادعای رویترز در یکی از این جلسات که در منزل آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد، خامنه‌ای موافقت خود را با این حمله اعلام کرد اما تحت این شرط سخت، که «نیروهای ایرانی هیچ فرد غیرنظامی یا آمریکایی را هدف قرار ندهند.» بااینحال رویترز می‌نویسد این موضوع را نمی‌تواند تأیید کند. بر اساس این گزارش حملات پهپادی و موشکی از پایگاهی در اهواز انجام شده و برای پنهان کردن نقش ایران، مسیر پهپادها و موشک‌ها به سمت آسمان عراق و کویت تغییر داده شد تا به سمت عربستان رهسپار شوند. در نهایت هم گزارش موفقیت حمله به رهبری ارائه شده‌است.[۲۸۱]

در ساعات اولیهٔ ۱۳ دی ۱۳۹۸، قاسم سلیمانی، فرماندهٔ نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همراه با نه تن دیگر از اعضای سپاه قدس و حشد الشعبی در حمله هوایی ایالات متحده به فرودگاه بین‌المللی بغداد کشته شدند. ترور قاسم سلیمانی، خیلی سریع به ترند خبرگزاری‌های بین‌المللی تبدیل شد و زمینهٔ نگرانیهای بین‌المللی دربارهٔ افزایش تنشهای فی‌مابین ایران و ایالات متحده را فراهم ساخت. وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا دلیل این حمله را انتقام از کشته شده‌های خود و جلوگیری از هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی توسط قاسم سلیمانی اعلام کرد.[۲۸۲]

علی خامنه‌ای، در پیام خود گفت «راه او متوقف و بسته نخواهد شد» و عوامل کشتن قاسم سلیمانی را تهدید به «انتقام سخت» کرد.[۲۸۳][۲۸۴]

در ۱۷ دی ۱۳۹۸ مجلس ایران همهٔ اعضای وزارت دفاع ایالات متحده و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته آن را «تروریست» اعلام کرد و بودجهٔ جاری سپاه قدس را ۲۰۰ میلیون یورو افزایش داد. به گفتهٔ رئیس مجلس، علی خامنه‌ای اجازهٔ برداشت ۲۰۰ میلیون یورویی از صندوق توسعه ملی ایران را داده‌است.[۲۸۵]

در ساعات اولیه ۱۸ دی ۱۳۹۸ ایران عملیاتی با نام «شهید سلیمانی» با پرتاب ده‌ها موشک بالستیک از کرمانشاه به سمت پایگاه عین‌الاسد آمریکا در استان انبار عراق آغاز نمود. جمهوری اسلامی ایران با این حمله به عملی نمودن تهدیدهای خود مبنی بر انتقام خون قاسم سلیمانی اقدام کرد.[۲۸۶][۲۸۷]

در تارنمای سید علی خامنه‌ای، انیمیشنی تروریستی بر ضد یکی از رئیسان جمهور آمریکا منتشر شد که سخنگوی کاخ سفید در واکنش به این انیمیشن گفت که پیش‌تر هم، شاهد رفتارهای توهین‌آمیز رهبر جمهوری اسلامی بوده‌ایم.[۲۸۸]

حادثهٔ نطنز انفجار یا آتش‌سوزی بود که پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹ (به وقت محلی در ساعت یک شب) در تأسیسات هسته‌ای نطنز رخ داد.[۲۸۹][۲۹۰] به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، این رخداد برنامه هسته‌ای ایران را تا دو سال با تأخیر مواجه می‌کند.[۲۹۱][۲۹۲] بسیاری از مسئولان جمهوری اسلامی این انفجار را کار اسرائیل دانستند.[۲۹۳][۲۹۴]

در روز ۱۵ دی ۱۳۹۹، نیروی دریایی سپاه پاسداران یک نفتکش متعلق به کره جنوبی (HANKUK CHEMI) و خدمه آن را توقیف کرد. جمهوری اسلامی علت توقیف را «آلودگی زیست‌محیطی» خواند و خواستار پرداخت غرامت توسط کره جنوبی شد. این توقیف در آستانه سفر معاون وزارت خارجه کره جنوبی به ایران جهت مذاکره برای آزادسازی ۸ میلیار دلار پول ایران در بانک‌های کره بود که بخاطر تحریم‌های آمریکا، کره جنوبی اجازه انتقال پول به ایران را ندارد. پس از توقیف کره جنوبی یک یگان مقابله با دزدی دریایی فرستاد تا با ائتلافی به رهبری آمریکا مشارکت کند.[۲۹۵][۲۹۶] ایالات متحده این توقیف را «تلاش آشکار آن برای اخاذی از جامعه بین‌المللی در راستای کاهش فشار تحریم‌ها» نامید و گفت که این عمل «حقوق و آزادی تردد دریایی در خلیج فارس را تهدید می‌کند.»[۲۹۷] آمریکا به همراه کره جنوبی خواستار آزادی فوری کشتی و خدمه آن شد.[۲۹۸]

کره جنوبی از مشتریان ثابت نفت ایران بود ولی بعد از اعمال تحریم علیه صنعت انرژی و بانکدارای ایران در سال ۲۰۱۹ پول ایران در بانک‌های کره جنوبی مسدود شد.[۲۹۹] برخی رسانه‌ها معتقدند این عمل بخاطر فشار بر کره جنوبی جهت انتقال این پول‌ها به ایران است و «محیط زیست» فقط یک بهانه است.[۳۰۰][۳۰۱]

وزارت دفاع کره جنوبی اعلام کرد که یک ناوشکن نیروی دریایی به اسم چو یئونگ را به خلیج فارس فرستاده‌است. این ناوشکن برای یک مأموریت علیه دزدان دریایی در منطقه اعزام شده‌است.[۳۰۲]

غلامرضا مصباحی‌مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد که سند همکاری ۲۵ ساله با چین قبل از تحریم‌ها و زمانی شکل گرفته‌است که رهبر جمهوری اسلامی پیام خاصی و فرد خاصی را به چین فرستاد و با رئیس‌جمهوری چین گفتگو کرد و تا پیش از این، عزمی در رفتار دولت روحانی در رابطه با روسیه و چین وجود نداشته‌است.[۳۰۳] به علاوه، در پشت صحنه کوتاهی یک برنامه تلویزیونی ایران، مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید که «ما پیام نظام را به چینی‌ها دادیم نه پیام دولت». به گفته وی «آنها می‌دانند که دولت کاره‌ای نیست». او همچنین در این برنامه می‌گوید که «علی لاریجانی با پیام کتبی علی خامنه‌ای به چین رفته‌است» و «رهبری علی لاریجانی و حسین آقامحمدی مشاور اقتصادی‌اش را به چین فرستاد تا پیام نظام برای بازسازی روابط اقتصادی را ببرند». وی همچنین افزود که «کلمه به کلمه مذاکرات با رهبر «چک» می‌شده».[۳۰۴]

پنج شنبه ۹ مرداد ۱۳۹۹ منصور حقیقت‌پور، مشاور علی لاریجانی، در روزنامه شرق اظهار کرد او مدنظر علی خامنه ای برای پیگیری این قرارداد مهم بوده تا مناسبات ایران و چین در این قرار داد مدیریت شود و در نتیجه یک سند «اجرایی و عملیاتی» پدید آید. مشاور او اضافه کرد خامنه ای به علی لاریجانی اعتماد بالایی داشته و «نقش ویژه‌ای» را در ایجاد این توافق بازی می‌کرده‌است.[۳۰۵][۳۰۶] در مهر ۹۹، محمود واعظی، تأیید کرد که علی لاریجانی «مسئول پیگیری سند همکاری راهبردی ایران و چین است.».[۳۰۷]

طبق بررسی‌های نشریهٔ فوربیس، سیدعلی خامنه‌ای هجدهمین فرد قدرتمند دنیا در سال ۲۰۱۵ و تنها فرد ایرانی است که جزو صد مرد قدرتمند دنیا قرار گرفته‌است.[۳۰۸] قبل از این، او ۲۶اُمین انسان قدرتمند جهان در سال ۲۰۱۱ و ۲۱اُمین در سال ۲۰۱۲ میلادی[۳۰۹] بوده‌است.[۳۱۰]

موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی در سال ۲۰۰۸ مقاله‌ای با عنوان «بازخوانی خامنه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران» به قلم کریم سجادپور منتشر کرد.[۳۱۱] مقاله این‌چنین آغاز می‌شود: «شاید در دنیا هیچ رهبری نباشد که به اندازهٔ سیدعلی خامنه‌ای برای مسایل جاری جهان اهمیت داشته باشد اما درعین‌حال تا این حد برای جهانیان ناشناخته باشد». به نظر می‌رسد این تحلیل که خود مؤسسهٔ کارنگی آن را «تحلیل عمیق سیاسیِ» سیدعلی خامنه‌ای و بر اساس سخنرانی‌ها و نوشته‌های وی در ۳ دهه اخیر می‌داند،[۳۱۲] در ایران چندان با واکنش‌های تند داخلی مواجه نشده‌است.[۳۱۳][۳۱۴]

در مستندی از بزرگمهر شرف الدین در شبکه بی‌بی‌سی فارسی، آنچه خامنه‌ای را از اکثر رهبران و حاکمان تاریخ معاصر ایران متمایز کرده‌است، نگاه منطقی او به سیاست است.[۳۱۵]

در اسفند ۱۳۵۹، هنگامی که بیش از ۱۰۰ هزار نفر برای گرامی داشت درگذشت مصدق و درخواست تشکیل جمهوری دموکراتیک به جای جمهوری اسلامی در دانشگاه تهران گردهم آمدند، سیدعلی خامنه‌ای به شکل تهدید آمیز گفت: «ما مثل آلنده و مصدق لیبرال نیستیم که C.I.A بتواند «ما را» سرکوب کند.»[۳۱۶]

سرژ میشل و پائولو وودز بر این باورند که سخنرانی‌های سید علی خامنه‌ای مجموعه‌ای است از «تهدیدها و شعارهای تو خالی» که با اعتقاد بر تئوری توطئه و روحیهٔ شدید ضد آمریکایی همراه است، او همه جا «دسیسهٔ دشمنان» را می‌بیند و قدرت‌های خارجی را «مستکبر»، «شیطانی»، «آزمند»، «منفور»، «واپس‌گرا»، «برتری‌طلب»، «سرطانی»، «ستمکار»، «زهرآگین» و «تجسم شیطان» توصیف می‌کند. این صفات هم به دولت‌های غربی و هم به سرویس‌های اطلاعاتی‌شان سیا، موساد، اینتلیجنت سرویس، اطلاق می‌شود.[۳۱۷]

خامنه‌ای معتقد است که توهم توطئه، خود یک توطئه است.[۳۱۸] به عقیدهٔ خامنه‌ای انکار دشمنی‌های آشکار آمریکا با نظام و ملت ایران، توطئه‌ای است برای کاهش حساسیت‌ها در مقابل شیطان بزرگ.[۳۱۹] وی در خصوص مذاکره با آمریکا می‌گوید که بر اساس تجربه، ایالات متحده با استفاده از قدرت رسانه ای، اقتصادی و نظامی اش، کشور طرف مذاکره را وادار به پذیرش مطالبات این کشور می‌کند و در شرایطی که مطالبات خود را نقد می‌گیرد، در برابر وعده‌هایی زیبا می‌دهد که عمدتاً در عمل محقق نمی‌شود؛ بنابراین، تا زمانی که کشور تا حدی قوی نشده که در برابر فشارهای آمریکا حین مذاکرات، یارای مقاومت داشته باشد، مذاکره با آمریکا ممنوع است.[۳۲۰]

سید علی خامنه‌ای، رهبر کنونی نظام جمهوری اسلامی ایران، معتقد است:

اختیارات ولی فقیه در صورت تعارض با اراده و اختیار مردم، بر اختیارات و تصمیمات مردم، مقدم و حاکم است.[۳۲۱][۳۲۲]

او عقیده دارد در نظام «ولایت مطلقه فقیه» ولی فقیه همان حاکم اسلامی است و حکومتش تا قیامت ادامه پیدا می‌کند.[۳۲۳]

از نظر او این حکومت و حاکمیت نه تنها اختیاری نیست،[۳۲۳] بلکه تحت عناوینی چون «مصلحت»، «حفاظت امت از دشمنان» و «اجرای حکم اسلام» گریز و چاره‌ای از آن نیست. او همچنین اعتقاد دارد دایرهٔ این حاکمیت می‌تواند تا آزادی شخصی افراد پیش برود. خامنه‌ای همچنین از «واجب بودن» اقدام علیه خواسته و صلاحدید مردم، در شرایطی که آن را مخالف با آنچه که او «مصالح عمومی اسلام و مسلمین» می‌نامد، سخن به میان می‌آورد و حتی بیان می‌دارد که این تشخیص مصالح بر دوش حاکم مسلمین یا همان «ولی فقیه» است:[۳۲۳]

همچنین بر حاکم مسلمین پس از عهده‌دار گردیدن وظیفه مهم رهبری واجب است، که عنداللزوم دست به اقدامات مناسب بزند و باید خواسته و صلاحدید حاکم مسلمین در مواردی که به مصالح عامه اسلام و مسلمین مربوط می‌شود، برخاسته و صلاحدید عامه مردم، مقدم گردد.

او معتقد است «ولایت مطلقه فقیه یعنی انعطاف‌پذیری دستگاه ولایت» بدین معنی که مجموعه دستگاه‌هایی که رهبری در رأس آنها قرار دارد به‌طور دائم با انتخاب آنچه درست‌تر و کامل‌تر است، خود را به‌طور مدام متحول کنند.[۳۲۴] او به تناقض ذاتی در فهم «دشمنان» از مفهوم ولایت فقیه اشاره داشته و گفته‌است که «آنها می‌گویند ولایت فقیه یعنی عمل کردن به فهم فقیه عادل، درحالی‌که فقیهی که عادل است نمی‌تواند به میل خود عمل کند».[۳۲۴] ولی نظر سید علی خامنه‌ای در این زمینه در تناقض با نظرات حسینعلی منتظری است.[۳۲۴] به گفته حسن فیروزآبادی، خامنه‌ای در زمستان ۱۳۹۱ از مسوولان حکومتی جهت عمل نکردن به سخنان او گلایه کرد.[۳۲۵]

در گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز سید علی خامنه‌ای در «زمره درندگان آزادی رسانه‌ها» در جهان قرار گرفته‌است.[۳۲۶][۳۲۷][۳۲۸]

در سال ۲۰۰۰ کمیتهٔ حمایت از روزنامه‌نگاران، وی را جزو ۱۰ دشمن آزادی بیان قرار داد.[۳۲۹] در اوایل کار مجلس ششم، وقتی طرح اصلاح قانون مطبوعات، تهیه شده‌بود تا در جلسهٔ علنی مجلس مطرح شود، خامنه‌ای با حکم حکومتی خود، دستور داد این طرح مسکوت گذاشته شود.[۳۳۰] این طرح در مجلس پنجم تصویب شده‌بود.[۳۳۱]

تاکنون روزنامه‌نگاران بسیاری به دلیل انتقاد از او یا سازمان‌های زیر نظر او دستگیرشده و به زندان افتاده‌اند.[۳۳۲][۳۳۳][۳۳۴] مانند احمد زیدآبادی، عبدالله نوری، محمد نوری زاد، عیسی سحرخیز، محسن سازگارا و اکبر گنجی اشاره کرد.[۳۳۵]

خامنه‌ای تا کنون چندین بار در زمینه چگونگی رهبری و اداره کشور مورد انتقاد قرار گرفته‌است. به نوشته جلال کیهان منش، اغلب مخالفان وی در ایران را دستگاه‌های اطلاعاتی دستگیر، زندانی، محصور، یا حذف می‌کنند.[۳۳۶] بعضی مخالفانی که در دوره خمینی دستگیر و به زندان افتاده بودند نیز در دوره خامنه‌ای به حصر انداخته شدند؛ از جمله آن‌ها نورالدین کیانوری، رهبر حزب توده ایران، بود که در نامه‌ای به خامنه‌ای پس از رسیدن او به قدرت در نامه‌ای به شرح شکنجه‌های زندان بر خودش، خانواده‌اش، و اعضای حزب توده پرداخت. او به همراه همسرش مریم فیروز پس از اعتراف اجباری در زیر شکنجه به «خانه امن» منتقل و تا هنگام مرگ در آنجا نگاه داشته شدند.[۳۳۷]

پس از درگذشت خمینی و در پی انتشار فهرستی از سوی حوزه علمیه قم که در آن نام مراجع تقلید آورده شده بود، خامنه‌ای به عنوان مرجع تقلید معرفی شد. چنین چیزی واکنش تعدادی از مراجع تقلید را دربرداشت. آن‌ها بر این باور بودند که خامنه‌ای درجه مرجعیت ندارد. در سال ۱۳۷۶ و چند ماه پس از انتخابات دوم خرداد، حسینعلی منتظری که یکی از استادان او بود، در یک سخنرانی به شدت از خامنه‌ای انتقاد کرد و گفت:

آقای خامنه‌ای شما که در شان و حد مرجعیت نیستید… محمد مؤمن (عضو شورای نگهبان) به من گفت یکی از این آقایان (نماینده سیدعلی خامنه‌ای در دفتر استفتائات) می‌رود در دفتر ایشان در قم می‌نشیند و مسائل را مطابق نظر آقای خامنه‌ای جواب می‌دهد به ایشان گفتم ایشان که رساله ندارد، شما چگونه فتوا را بر طبق نظر ایشان جواب می‌دهید؟ گفت ما روی تحریر امام [خمینی] جواب می‌دهیم! گفتم مردم آخر مسئله ایشان را می‌خواهند، گفت: می‌گویند ایشان فتوایش مثل فتوای امام است، ما روی تحریر امام جواب می‌دهیم! خوب این معنایش مبتذل کردن مرجعیت شیعه نیست؟[۳۳۶]

این سخنرانی (معروف به سخنرانی ۱۳ رجب) حصر منتظری را در پی داشت. این حصر برای شش سال ادامه یافت تا آنکه سرانجام در اواسط دوره دوم دولت اصلاحات در آن بازنگری شد. در رسانه‌های رسمی ایران برای سال‌ها از منتظری به بدی یاد می‌شد و او را «ساده‌لوح» و عامل غرب و ضدانقلاب می‌نامیدند. حسینعلی منتظری تا هنگام مرگ در آذر سال ۱۳۸۸ منتقد رهبری سید علی خامنه‌ای باقی ماند و در سخنرانی‌هایش درخواست انتخابات آزاد، واگذاری قدرت و اجازه انتقاد از او داشت.[۳۳۸]

پس از انتخابات جنجال‌برانگیز ۱۳۸۸ در ایران، انتقاد از روش رهبری خامنه‌ای بالاتر گرفت. کسانی چون محمد نوری‌زاد و مهدی خزعلی از جمله کسانی بودند که با نوشتن نامه‌های انتقادی از او، روش برخورد نیروهای زیر فرمانش را در برخورد و کشتن معترضان به انتخابات زیر سؤال بردند. پاسخ حکومت به این افراد دستگیری و شکنجه آن‌ها بوده‌است؛ به گونه‌ای که نیروهای اطلاعاتی نوری‌زاد و خزعلی را بارها دستگیر و مورد ضرب و شتم قرار دادند.[۳۳۹] در یکی از واپسین نامه‌های خود به خامنه‌ای، نوری‌زاد او را به دلیل کارنامه سیاسی اش به عدم کفایت سیاسی و توانایی رهبری کشور متهم کرد.[۳۴۰]

سید علی خامنه‌ای، پیرامون علاقه به ایران بر این باور است که به جای تأکید بر ایران قبل اسلام، باید بر ایران بعد از اسلام تأکید شود، زیرا به عقیدهٔ او، افتخارات ایران بعد از اسلام در هیچ دوره‌ای از تاریخ ایران وجود نداشته‌است.[۳۴۱] او همچنین بیان کرده که پیشرفت‌های حکومت‌های دیلمی، سلجوقی و صفوی با پیشرفت‌های ایران قبل اسلام، قابل مقایسه نیست.[۳۴۲]

وی به شعر و ادبیات فارسی و روسی علاقه‌مند است. میخاییل شولوخف و الکسی تولستوی از نویسندگان مورد توجه وی هستند.[۳۴۳] به‌آذین و ابوالحسن نجفی نیز از مترجمانی هستند که او به کارشان علاقه نشان داده‌است. وی سعی داشته همه ساله گپ و گفتی دوستانه با شاعران داشته باشد، برگزاری شب شعرهای نیمه رمضان که خامنه‌ای برگزار می‌کند، تبدیل به یکی از آیین‌های فرهنگی حکومت شده‌است که احتمالاً حاکی از علاقه وی به شعر و ادبیات است.[۳۴۳] ولی برخی برگزاری این جلسات را فرایندی دستوری و یک‌طرفه می‌دانند که به موجب آن قرار است شاعران، مجری اوامر بخشنامه‌ای وی باشند.[۳۴۳] گاهی در این جلسات شاعرانی از تاجیکستان، هند و افغانستان نیز حضور یافته‌اند.[۳۴۳]

او از نوجوانی کتاب‌های مختلف و رمانهای ایرانی و خارجی بسیاری مطالعه کرده‌است.[۳۴۴] و نگاه بسیار حرفه‌ای به رمان دارد.[۳۴۵][۳۴۶]

او در هنگامی که در شهر مشهد، حضور داشته در انجمن‌های ادبی حاضر می‌شده و اشعاری نیز دارد. تخلص وی در اشعارش «امین» است.[۳۳]

او اعتقاد دارد انقلاب، با آثار سینمایی و رمان به دنیا شناسانده می‌شود: «انقلاب بدون رمان نمی‌شود. انقلاب روسیه و انقلاب فرانسه با رمان‌هایشان معرفی شدند. یا بدون فیلم خوب نمی‌شود.»[۳۴۷]

معیارهای خامنه‌ای در مورد حلال یا حرام بودن موسیقی معیارهایی متغیر و مبهم است.[۳۴۸] خامنه‌ای همچون خمینی و منتظری تشخیص حلال یا حرام بودن موسیقی را موکول به نظر عرفی مکلف نموده‌است. عرف عام دربارهٔ موسیقی معیاری مبهم و متغیر است. چون تأثیر یک قطعه موسیقی بر شنوندگان مختلف و حتی بر شنونده واحد همیشه ثابت و یک دست نیست.[۳۴۸] وی، به تبعیت از اکثر فقهای شیعه، سازها را نیز بدون ارائه معیار طبقه‌بندی، به دو نوع «آلات مختص حرام» و «آلات مشترک» تقسیم کرده که این‌گونه تفکیک نیز ناممکن است چون آنچه محتوا و شکل و در نتیجه، تأثیر یک اثر موسیقایی را تعیین می‌کند، آهنگسازان و نوازندگان هستند و نه سازها.[۳۴۸]

خامنه‌ای در سخنرانی‌های خود به مناسبت‌های گوناگون دیدگاه خود دربارهٔ زنان و نقش آنان را در جامعه بیان کرده‌است. این دیدارها گاه به مناسبت روز زن در ایران بوده‌اند و گاه با فعالان زن در جهان عرب. دولت ایران اغلب به تبلیغ دیدگاه‌های او دربارهٔ زنان می‌پردازد و بسیج ایران نیز برپایه این دیدگاه‌ها منشوری تهیه کرده‌است تا به تبیین «زن مسلمان طراز انقلاب اسلامی» بپردازد.[۳۴۹]

در ژوئیه ۱۹۹۷، او اندیشهٔ مشارکت برابر زنان در جامعه را منفی و ابتدایی و کودکانه خواند.[۳۵۰] به باور وی، حضور زنان در پست‌های اجرایی کشور مایه افتخار نیست و نوعی انفعال در برابر گفتمان غربی به‌شمار می‌رود.[۳۵۱] او همچنین «خانه‌داری» و «فرزندآوری» را مجاهدت و هنر زنان دانسته‌است.[۳۵۲]

ارزش راستین زن با این سنجیده می‌شود که او چه میزان محیط خانواده را برای همسر و فرزندانش همانند بهشت می‌کند.[۳۵۰]

همزمان با رهبری سید علی خامنه‌ای، سیاست‌های محدودیتی برای زنان ایران دنبال شد. این شامل جلوگیری از سفر به خارج زنان بی‌اجازه «ولی» (که اغلب شوهر یا پدر می‌باشد) و جداسازی جنسیتی می‌شود.[۳۵۰] سرکوب زنان از راه کنترل پوشش را هر سال گشت‌های ارشاد اعمال می‌کند و زنان ناچار به بر سر گذاشتن حجاب می‌شوند. سرپیچی از این قانون اغلب دستگیری و جریمه نقدی به همراه دارد.[۳۵۳] در ژوئن ۱۹۹۸، سید علی خامنه‌ای دستور به «سرکوب رفتارهای سرکشانه زنان» داد و تا میانه اوت همان سال، ۱۸۰۰ زن و مرد به دلیل آنچه «پوشش نامناسب و رفتار هرزه» خوانده شد توسط پلیس دستگیر شدند. این دوره همچنین شاهد سرکوب روزنامه‌نگاران زن و روزنامه‌ها و مجلات ویژهٔ زنان همچون مجله زنان بود.[۳۵۰]

او در خطبه‌های نماز عید فطر سال ۱۳۹۷ شمسی، در انتقاد از سفرهای خارجی مردم گفت:[۳۵۴]

کسانی که عادت کرده‌اند به سفرهای خارجی بروند، این سفرها را ترک کنند البته غیر از سفرهای زیارتی و حج و عتبات که مورد نظر نیست و این قدر خرج و هزینه هم ندارد و برکاتی هم دارد اما سفرهای تفریحی زائد را کنار بگذارند.

بنا بر ادعای ابوالحسن بنی‌صدر که در آن زمان فرماندهی کل قوا را بر عهده داشته‌است، خامنه‌ای در جریان جنگ ایران و عراق و در نبرد کرخه کور در جبهه جنگ حضور یافته ولیکن فرار وی از منطقه عملیاتی موجب تضعیف روحیه و فرار سربازان شده‌است.[۳۵۵] خود خامنه‌ای در جلسه مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «شانزدهم [دی ماه] هم تا حدود ساعت سه تا سه و نیم بعد از ظهر من بودم که آقای بنی صدر هم بود و نیروهای ما به تدریج شروع کردند به ضربت خوردن؛ یعنی نیروهای عراقی، نیروی کمکی بزرگی به کمکشان آمد و نیروهای ما را از پهلو مورد هدف قرار دادند که این برای ما قابل محاسبه نبود، و محاسبه نشده بود برای نیروهای ما و دستگاه اطلاعاتی ما، این بود، که نیروهای ما شروع کردند به عقب‌نشینی کردن… و همه آن ساعت بینی و بین الله تلاش می‌کردند، یعنی من آن کسانی را که مسئولان سطح بالا هستند، نظامی یا غیرنظامی نیافتم که تلاش نکنند. البته در آن ساعت که من آمدم آقای بنی صدر نبود. یا غذا می‌خورد یا نماز می‌خواند یا خوابیده بود، به هر حال نبود. یکی دو ساعتی، لکن بعد که آمدیم، ایشان بوده آنجا حدود چند ساعت هم آنجا بود و نیروهای ما وقتی منهدم شدند، ایشان آنجا بود، شاهد بود و بعداً آمده بود برای ما نقل می‌کرد. علی‌أی‌حال، در هویزه که بچه‌های ما شهید شدند، من به‌طور قطع نفی نمی‌کنم، ولی من به هیچ وجه از کسانی یک تعلل عمدی، سستی عمدی، خیانت خدای نکرده مشاهده نکردم.»[۳۵۶]
از سوی دیگر سایت مشرق نیوز ادعا دارد که در جریان جنگ اساساً چنین اتفاقی نیافتاده است. همچنین سخنان خامنه‌ای علیه بنی‌صدر در مجلس نه در پاسخ نمایندگان سؤال‌کننده از وی در مورد فرار از جنگ، بلکه در جریان جلسه رای عدم کفایت در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ می‌باشد.[۳۵۷]

حسین علایی بی‌تجربگی و عدم برنامه‌ریزی درست برای رزمندگان سپاه پاسداران و نیز ناهماهنگی در عقب‌نشینی نیروها را عامل شکست می‌داند و می‌گوید: «عقب‌نشینی سریع واحدهای لشکر ۱۶ در این عملیات، آسیب روحی زیادی به رزمندگان وارد نمود و آن‌ها را دچار یأس و سردرگمی کرد.»[۳۵۸] در خاطرات علی صیاد شیرازی، فرمانده نیروی زمینی ارتش در زمان جنگ، نیز ذکر شده در سال نخست جنگ قرارگاه مشترکی برای هماهنگی نیروهای عملیاتی ارتش و سپاه وجود نداشته‌است.[۳۵۹]

در ۲۱ فروردین ۱۳۷۶، دادگاهی در آلمان، که به پرونده ترور میکونوس رسیدگی می‌کرد، در طی حکمی کمیته امور ویژه جمهوری اسلامی را، که سید علی خامنه‌ای یکی از اعضای آن بود، به دادن دستور این ترور، متهم کرد.[۳۶۰] مرتضی سرمدی معاون ارتباطات وزیر امور خارجه ایران، در آن زمان اتهامات دستگاه قضائی آلمان را به شدت رد کرد و گفت: «ایران معتقد است مقامات قضایی آلمان و دستگاه قضایی این کشور تحت نفوذ صهیونیست‌ها به مبارزه سیاسی کثیفی علیه جمهوری اسلامی ایران دست یازیده‌اند.»[۳۶۱]

پس از این حکم، آلمان و ایران سفرای خود در دو کشور را فرا خواندند و آلمان چهار دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد، تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز، سفرای خود را از ایران فراخواندند.
ایران نیز در پاسخ به این حرکت اتحادیه اروپا، تمام سفیران خود را از کشورهای عضو این اتحادیه فرا خواند و روابط دو طرف دچار بحران شد.[۳۶۲] که تا سه ماه بعد و پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری ادامه داشت.[۳۶۳][۳۶۴] این واقعه، موجی از اعتراضات را در میان مردم ایران علیه آلمان برانگیخت.[۳۶۵] صدها تن از ایرانیان مخالف حکومت پس از اعلام حکم به شادمانی و رقص در خیابان‌های آلمان پرداختند و آلمان به شهروندانش درمورد سفر به ایران هشدار داد.[۳۶۶]

نشریه نیویورک تایمز، مدعی است، که عبدالقاسم مصباحی، یکی از افراد بلندپایه وزارت اطلاعات ایران که درسال ۱۹۹۶ به آلمان گریخت، در مصاحبه‌ای با بازپرس دادگاه آمیا، که برای رسیدگی به پرونده بمب‌گذاری آمیا برگزار شده بود، خامنه‌ای را متهم کرد که عامل اصلی این ترور بوده و ۲۰۰ میلیون دلار از حساب مشترک خود با احمد خمینی در بانک سوئیس را صرف این کار کرده‌است. در نهایت دادگاه آرژانتین هیچ حکمی دربارهٔ خامنه‌ای صادر نکرد[۳۶۷]
… و نیز مقامات ایرانی مدعی هستند که، تاکنون هیچ مدرکی علیه دخالت جمهوری اسلامی ایران در این خصوص ارائه نشده و سیستم قضایی آرژانتین را فاسد و موضوع را توطئه‌ای سیاسی از سوی «صهیونیستها» و «آمریکا» تلقی می‌کنند.[۳۶۸]

در دوران رهبری خامنه‌ای بر ایران، این کشور شاهد ورود فناوری‌های نوین ارتباطی همانند اینترنت بود. با این‌که جمعیت زیادی از جوانان ایران به اینترنت دسترسی دارند، خدمات اینترنت در این کشور با محدودیت‌هایی روبرو است که اغلب از سوی نهادهای مرتبط با رهبر اعمال می‌شوند.[۳۶۹] به گفته احمد علم‌الهدی، خامنه‌ای مخالف بالا بردن سرعت اینترنت در ایران است و برای مقابله با آن دستور داده‌است.[۳۷۰] با این حال دفتر خامنه‌ای در فضای مجازی فعالیت دارد و علاوه بر اداره یک سایت اینترنتی بسیار فعال و به لحاظ فنی پیشرفته، بر روی شبکه‌های اجتماعی فیس بوک،[۳۷۱] توییتر و اینستاگرام نیز حضور دارد.[۳۷۲][۳۷۳] به باور خامنه‌ای استفاده از فیس بوک در شرایطی که موجب «مفسده، تقویت دشمنان اسلام یا خوف ارتکاب گناه» نباشد بلامانع است.[۳۷۴]

او در فروردین ۱۴۰۰ فضای مجازی ایران را «وِل» توصیف کرد و خواستار مدیریت آن شد.[۳۷۵][۳۷۶][۳۷۷]

اینستاگرام در ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ حساب کاربری انگلیسی زبان علی خامنه‌ای را بست. پیش از این نیز حساب‌های توییتر وی از دسترس خارج شده بود. منابع خبری در ایران همچنین اعلام کردند که همزمان تعداد زیادی از صفحات منتسب به فرماندهان سپاه مسدود شده‌است.[۳۷۸]

در ۳ بهمن ۱۳۹۹، شبکه اجتماعی توئیتر، یک حساب کاربری خامنه‌ای را بخاطر انتشار تصویری که در آن یک جنگنده بر بالای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا، پرواز می‌کند، مسدود کرد. در این تصویر نوشته شده که انتقام حتمی است و ترامپ در زمین گلف بازی می‌کند. توییتر اعلام کرد که به علت «نقض قوانین توییتر» حساب را بسته‌است.[۳۷۹][۳۸۰]

دربارهٔ ثروت شخصی خامنه‌ای اظهارنظرهای متعددی شده‌است. بخش اعظم، منابع مالی و نهادهای ثروتمند جمهوری اسلامی ایران در اختیار رهبر ایران است. به گفته محمدحسن رحیمیان و احمد مروی، از مسئولان سابق بیت رهبری زندگی شخصی خامنه‌ای بیشتر با استفاده از نذورات مردمی گذران می‌شود و حقوقی دریافت نمی‌کند.[۳۸۱] محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر علی خامنه ای، سطح زندگی وی را پایین‌تر از حد متوسط ایران توصیف کرده‌است.[۳۸۲]

حیدر رحیم پور ازغدی و غلامعلی حداد عادل می‌گویند که وی زندگی ساده ای دارد و اوایل در دهه ۶۰ کل وسایل زندگی وی در حد یک وانت بوده‌است و غذایشان ساده‌تر از حالت معمول است.[۳۸۳][۳۸۴] کریم سجادپور، مشاور بنیاد کارنگی، نیز وی را ساده زیست توصیف کرده‌است.[۳۸۵] همچنین بنا بر گزارش رویترز، این خبرگزاری هیچ سندی یافت نکرده که نشان دهد علی خامنه ای از اموالی که تحت اختیار وی در بیت رهبری قرار دارد، برای زندگی شخصی استفاده کرده باشد.[۳۸۶]

در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ خبرگزاری رویترز تحقیقاتی شش ماه خود را بدین شکل انتشار داد: سید علی خامنه‌ای ۹۵ میلیارد دلار را در کنترل و مدیریت خود دارد. اصلی‌ترین کانون این دارایی «ستاد اجرایی فرمان امام» می‌باشد. این کانون اقتصادی تقریباً بخش‌های اصلی اقتصاد ایران از صنایع نفت تا بازار پول و ارتباطات و … را در دست دارد. این ستاد سرمایه اولیه‌اش را از طریق ضبط و مصادرهٔ اموال مردم عادی ایران، از اعضای اقلیت‌های دینی گرفته تا تجار و ایرانیان خارج از کشور، تشکیل داده‌است.[۳۸۷][۳۸۸][۳۸۹][۳۹۰][۳۹۱]

برخی خبرگزاری‌ها، ادعای ساده‌زیستی خامنه‌ای را رد کرده و دارایی امپراتوری مالی وی را «۲۰۰ میلیارد دلار»[۳۹۲] می‌دانند.[۳۹۳][۳۹۴][۳۹۵] به گفته بهزاد نبوی، چهار نهاد «ستاد اجرایی فرمان امام»، «قرارگاه خاتم‌الانبیاء»، «آستان قدس رضوی» و «بنیاد مستضعفان» ۶۰ درصد از ثروت ایران را به خود اختصاص داده و در اختیار دارند. این چهار نهاد وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی می‌باشد.[۳۹۶]

خرید سهام یکی از بزرگترین بانکهای ایران در سال ۲۰۰۷ میلادی، و خرید سهام بزرگترین شرکت مخابراتی کشور در سال ۲۰۰۹ میلادی یکی از اقدامات خامنه‌ای بود که توسط ستاد اجرایی فرمان امام اجرا شد و در نتیجه این ستاد بعنوان یکی از صندوق‌های بزرگ سرمایه‌گذاری خصوصی جهان در سال ۲۰۱۰ درآمد.[۳۹۷]

سید پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان که زیر نظر سید علی خامنه‌ای می‌باشد، در روز دوشنبه ۶ مرداد ۱۳۹۹ در یک نشست خبری اعلام کرد که این بنیاد در سال ۱۳۹۸، ۳۶ هزار میلیارد تومان درآمد و ۷ هزار میلیارد تومان سود از گردش مالی این بنیاد داشته‌است.[۳۹۸][۳۹۹][۴۰۰] توکلی در گفتگویی با روزنامه اعتماد در مرداد ۹۹ با اشاره به ۳۶ هزار میلیارد تومان گردش مالی بنیاد مستضعفان در سال، گفت، برای به اجرا درآمدن طرح شفافیت مالی کشور باید از دفتر علی خامنه‌ای شروع شود، در حالی که این دفتر مانع‌تراشی کرده و نمی‌گذارد این طرح پیش رود.[۴۰۱]

ایالات متحده آمریکا روز دوشنبه ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹ سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و دفتر او را تحریم کرد. تحریم‌ها هم علی خامنه‌ای و هم دفتر او را هدف قرار می‌دهند. دونالد ترامپ گفت: «تحریم‌ها از طریق حکم اجرایی اعمال خواهد شد … و رهبر عالی و دفتر رهبری و آن‌هایی که با او و دفترش در ارتباط نزدیکی هستند، هدف قرار می‌دهد و آن‌ها را از دسترسی به منابع مالی کلیدی و پشتیبانی محروم خواهد کرد».[۴۰۲][۴۰۳][۴۰۴]

۱۶ ژوئیه ۲۰۲۱، ۱۷ سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی به رهبری تد کروز، سناتور ایالت تگزاس، طرحی را به مجلس سنا جهت اعمال تحریم علیه علی خامنه‌ای و ابراهیم رئیسی ارائه کردند. تد کروز دربارهٔ این تحریم‌ها، خامنه‌ای را متهم به «فساد، خشونت و دزدیدن اموال ایرانیان» کرد و از ابراهیم رئیسی به عنوان «مسئول قتل‌عام هزاران ایرانی» نام برد.[۴۰۵][۴۰۶]

خامنه‌ای در ۶ تیر ۱۳۶۰ از ترور طرح‌ریزی‌شدهٔ رهروان گروه فرقان در مسجد ابوذر در هنگام سخنرانی، جان سالم به در برد، ولی جراحات شدیدی بر او وارد شد.[۴۰۷][۴۰۸] براساس اخبار منتشرشده در همان زمان، خامنه‌ای «از نقطه بالای کتف راست و بالای ران سمت راست» مجروح شد و «استخوان ترقوه» اش شکست و با قطع چند رگ و عصب دست راست وی، دچار مشکل حرکتی شد. دست راست او از آن هنگام از کار افتاده‌است.[۴۰۹]

در صبح ۱۷ شهریور ۱۳۹۳، وبگاه رسمی خامنه‌ای از عمل جراحی پروستات وی خبر داد. علیرضا مرندی، رئیس تیم معالج وی اعلام کرد: «مدتی بود که این عارضه در رهبر انقلاب ایجاد شده بود و نظر پزشکان این بود که اکنون زمان مناسبی برای عمل است و رهبر معظم انقلاب نیز از نظر پزشکان معالج تبعیت کردند … رهبری پس از هفت روز در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۹۳ از بیمارستان مرخص شدند.»[۴۱۰] او پیش از رفتن به بیمارستان در مصاحبه با شبکهٔ خبر ایران گفت: «جای نگرانی نیست. این به معنای آن نیست که مردم دعا نکنند، لیکن ان‌شاالله جای نگرانی نیست و یک عمل خیلی معمولی و عادی است.»[۴۱۱]

در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۰، ویکی‌لیکس بخش‌هایی از اسناد و گزارش‌های طبقه‌بندی شده وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا را افشا کرد. در یکی از اسناد، یک پیام در تابستان سال ۲۰۰۹ توسط کنسولگری آمریکا در استانبول ارسال شده. در این پیام یک تاجر که نام و هویتش فاش نشده و از نزدیکان اکبر هاشمی رفسنجانی است، گفت که علی خامنه‌ای به نوع نادری از سرطان خون مبتلاست و انتظار می‌رود در ماه‌های آینده بمیرد و هاشمی رفسنجانی تمایلی برای اقدام پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ندارد چون می‌خواهد جانشین او شود و سپس، انتخابات محمود احمدی‌نژاد را لغو کند.[۴۱۲][۴۱۳]

در سال ۲۰۱۵ روزنامه فرانسوی فیگارو ادعا کرد که خامنه‌ای مبتلا به سرطان درجه چهار پروستات است و این خبر را از «چندین منبع در محافل اطلاعاتی غربی» به دست آورده.[۴۱۴] مرحله چهارم این نوع سرطان وخیم‌ترین مرحله تلقی می‌شود و به گفته این روزنامه، منابع پزشکی اعتقاد داشتند که خامنه‌ای بیش از ۲ سال عمر نخواهد کرد.[۴۱۵]

در آذر ۱۳۹۹، یک کاربر تأیید شده از سوی توییتر با حدود ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده به اسم «محمد مجید» (با نام کاربری محمد اهوازی) نوشت که حال خامنه‌ای رو به وخامت است و به این علت، دیدار او با حسن روحانی در روز جمعه لغو شده و مسئولیت بیت رهبر به مجتبی خامنه‌ای منتقل شده‌است. او نوشت که اطرافیان وی این دفعه نگران شده‌اند و پزشکان ارشد بیمارستان مسیح دانشوری برای معاینه حضور یافتند.[۴۱۵] این خبر در وبگاه نیوزویک و سان بازتاب یافت.[۴۱۶][۴۱۷] مهدی فضائلی، از چهره اصولگرایان و از اعضای دفتر خامنه‌ای این موضوع را تکذیب کرد.[۴۱۸]

“IRAN 2015 HUMAN RIGHTS REPORT”

“IRAN 2016 HUMAN RIGHTS REPORT”

https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/peighame-emruz-00111-1358-04-30.pdf

The world view of iran’s most powerful leader

بایگانی‌شده

ایران برای تحکیم قدرت رهبر بر اقتصاد قانون خود را اصلاح کرد

“Iran’s “Moderates” Are No Reformer”

دهقانی، ع.، و آشوری، م.، و رحمدل، م.، و اردبیلی، م. (1398). تحول گرایی مرحله تحت نظر پلیسی در فرایند دادرسی کیفری ایران در چشم انداز تطبیقی. دانش انتظامی, -(1 ), 83-121. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=495009

دهقانی علی، آشوری محمد، رحمدل منضور، اردبیلی محمدعلی. تحول گرایی مرحله تحت نظر پلیسی در فرایند دادرسی کیفری ایران در چشم انداز تطبیقی. دانش انتظامی. 1398 [cited 2022January19];-(1 ):83-121. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=495009

دهقانی، ع.، آشوری، م.، رحمدل، م.، اردبیلی، م.، 1398. تحول گرایی مرحله تحت نظر پلیسی در فرایند دادرسی کیفری ایران در چشم انداز تطبیقی. دانش انتظامی, [online] -(1 ), pp.83-121. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=495009.

نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1
نظر پلیس ایران

کدپستی: 1461965381

تلفن و دورنگار: 4 الی 44265001

کارگاه های آموزشی

اخبار

JCR

خبرگزاری سیناپرس

پیوندهای مرتبط

---

کلید واژه ها:
تحت نظر متهم مظنون پلیس قانون آئین دادرسی کیفری اسناد بین المللی و منطقه ای

جهان

هم‌رسانی این مطلب:

آیا در ایران معضلی به نام “خشونت پلیس” وجود دارد یا اینکه خشونت‌های اخیر در مشهد و اسفراین وقایعی عرضی‌اند؟

اصولا از بدو شکل‌گیری نیروی انتظامی به عنوان نیروی نظم‌دهنده فضای عمومی جامعه، یعنی از دوران قاجار که نهادی به نام نظمیه ایجاد شد، خشونت یکی از اجزای اعمال حاکمیت و برقراری نظم و قانون توسط نیروی انتظامی بوده. قبل از انقلاب، پلیس نقش موثری در ایجاد نظم داشت و تنها نهادی بود که در حوزه عمومی در این زمینه ایفای نقش می‌کرد. در همان دوره هم پلیس به نوعی هم‌سنخ بود با اعمال خشونت؛ و معمولا استفاده پلیس از خشونت، امری عادی محسوب می‌شد. بعد از انقلاب، نهادهای نظم‌دهنده عمومی متعدد شدند. ابتدا کمیته‌ها شکل گرفتند و سپس پایگاه‌های بسیج. پلیس هم تبدیل شد به نیروی انتظامی. در شرایط عادی هر سه این ارگان‌ها فعال بودند. در دوره‌ای کمیته‌ها در نیروی انتظامی ادغام شدند. الان در فضای شهری ما شاهد نیروی انتظامی و پایگاه‌های بسیج هستیم. مطابق ارزیابی‌های انجام شده، بخش قابل توجهی از مردم معتقدند هر دوی این نهادها از خشونت برای اعمال نظم و قانون استفاده می‌کنند. اما واقعیت این است که بعد از انقلاب، به دلیل برخوردهایی که با نیروهای پلیس در سطح شهرها صورت گرفت، نیروی انتظامی نقشی انفعالی پیدا کرد و کمیته‌ها نقش بیشتری داشتند. یعنی نیروی انتظامی اصولا رفتار محافظه‌کارانه‌تری داشت. اما بعدا با ادغام کمیته‌ها در نیروی انتظامی، اعتماد به نفس گذشته به نیروی انتظامی بازگشت. مخصوصا که فرماندهان کمیته‌ها در نیروی انتظامی به مقام فرماندهی رسیدند. با تزریق نیروهای کمیته به نیروی انتظامی، دوباره خشونت به پلیس بازگشت و این خشونت جزئی از رفتار این نیروی نظامی محسوب می‌شد. بنابراین می‌توان گفت خشونت به صورت سیتماتیک و نظام‌دار جزئی از رفتار پلیس در ایران است و مواردی که اخیرا اتفاق افتاده، فقط به واسطه فضای مجازی برجسته شده است وگرنه چنین رفتارهایی را تقریبا به طور روزمره می‌توان مشاهده کرد. اداره آگاهی یکی از ارگان‌های نیروی انتظامی است که چه در گذشته چه الان، یکی از روش‌های فعالیت اداره آگاهی، استفاده از زور و خشونت و حتی شکنجه است. زنده‌یاد نوید افکاری هم بعد از بازداشت به اداره آگاهی برده شده بود و اداره آگاهی فارغ از هر چهارچوبی از ضرب و شتم و شکنجه برای گرفتن اعتراف استفاده می‌کند. به طور کلی در فضای عمومی، در کنار امنیتی که نیروی انتظامی ایجاد می‌کند، یک خشونت سیستماتیک هم اعمال می‌شود.

اینکه مردم در برخی موارد از وجود نیروی انتظامی احساس امنیت نمی‌کنند، دلایل متفاوتی دارد. مخصوصا در یک دهه اخیر که جنبش‌های اعتراضی در ایران گسترش یافته، با توجه به اینکه نیروی انتظامی، بخصوص یگان ویژه این نهاد، نقش موثری در سرکوب نیروهای معترض داشته‌اند، با حضور نیروی انتظامی اتفاقا نوعی نگرانی و احساس ناامنی تقویت می‌شود. به این اعتبار می‌توان گفت که حضور نیروی انتظامی، بویژه به شکل گسترده، احساس ناامنی را در جامعه افزایش می‌دهد. اما در شرایط عادی، واکنش مردم به حضور نیروی انتظامی متفاوت است چراکه رفتار نیروی انتظامی هم با مردم متفاوت است. نیروی انتظامی در مناطق مرفه و متوسط، در قیاس با مناطق حاشیه‌ای و فقیرنشین رفتاری کاملا متفاوت دارد. از این حیث، رفتار نیروی انتظامی واقعا فاقد یک پروتکل ثابت است. به این اعتبار، حضور نیروی انتظامی در شمال شهر، غالبا مایه امنیت محسوب می‌شود اما در جنوب شهر حضور نیروی انتظامی به معنای برخورد و تنش و طبیعتا ناامنی روانی است. اما اینکه نیروی انتظامی موظف شده از نقض احکام شرعی جلوگیری کند، ابهامی دارد. نیروی انتظامی در واقع ضابط قضایی محسوب می‌شود. یعنی مسئولیت اعمال قوانین را بر عهده دارد و ضابط شرعی و مذهبی نیست. اغلب مداخلات نیروی انتظامی شامل موارد نقض قانون است. در مورد حجاب هم بسته به قوانین و سیاست‌هایی که به نیروی انتظامی اعلام می‌شود، این نیرو ممکن است با افرادی که حجابشان مطابق استانداردهای جمهوری اسلامی نیست، برخورد خشنی داشته باشد. و یا برعکس، در مواردی هم نیروی انتظامی بسیار با اغماض عمل می‌کند. این رفتارها تابع سیاست‌های اجتماعی ابلاغ شده از سوی وزارت کشور است. بنابراین نمی‌توان این نکته را پذیرفت که برای پلیس چنین نقشی را به شکل بی‌واسطه قائل شده‌اند که شهروندان را از حیث رعایت احکام شرعی، کنترل کند. مثلا تا مدتها یکی از وظایف روزمره نیروی انتظامی، جمع‌آوری دیش‌های ماهواره از پشت‌بام منازل مردم بود. این امر ناشی از سیاست‌ ابلاغ شده از سوی وزارت کشور بود.نظر پلیس ایران

زمانی که یک حادثه در جامعه گسترش پیدا می‌کند و مردم از آن آگاهی می‌یابند، واکنش‌های متفاوتی نسبت به آن بروز می‌دهند. به نظر می‌رسد که فضای عمومی جامعه ایران به گونه‌ای است که تجربه برخورد با مهرداد سپهری، اعتماد به نیروی انتظامی را کاهش می‌دهد و نگرش مردم نسبت به عملکرد پلیس را بیش از پیش منفی می‌کند و به همین دلیل موقعیت و نقش نیروی انتظامی، منفی‌تر ارزیابی خواهد شد.

سیاه‌پوست بودن جرج فلوید، با توجه به همبستگی نسبی سیاه‌پوستان آمریکا در برابر سفیدپوستان و بویژه پلیس سفیدپوست آمریکا، یکی از دلایل سامان‌یافتن کنش اعتراضی سیاه‌پوستان آمریکا بود. مهم‌تر اینکه، در آمریکا فضای سیاسی و اجتماعی‌ای وجود دارد که مردم معترض، ریسک اعتراض را خیلی بالا نمی‌بینند. بین خطر و کنش اعتراضی رابطه معکوس وجود دارد. یعنی هر چقدر خطر بیشتر باشد، بسیج اجتماعی برای کنش اعتراضی کاهش می‌یابد. در آمریکا که ریسک اعتراض نسبتا پایین است، اعتراض راحت‌تر صورت می‌گیرد. ولی در ایران ریسک هر اعتراضی بسیار بالاست. در واقع قابل پیش‌بینی نیست که اگر شما در خیابان به اتفاق دیگران به یک رفتار غیر انسانی اعتراض کنید، چه تبعاتی دامن‌گیرتان خواهد شد. ممکن است تبعات حقوقی این اعتراض بسیار سنگین باشد. این تصور که هر گونه اعتراض در ایران می‌تواند با سرکوب جدی نیروی انتظامی و سایر نهادهای سرکوب مواجه شود، بنابراین رفتارهای اعتراضی در ایران نوعی سمت و سوی محافظه‌کارانه پیدا کرده است. البته خلق و خوی ایرانی هم در مقایسه با خلق و خوی آمریکایی درونگرایی بیشتری را ایجاب می‌کند. اگر آمریکایی‌ها برونگرا هستند و بلافاصله واکنش نشان می‌دهند، ایرانیان حادثه را در ذهنیت خودشان هضم می‌کنند و در یک موقعیت مناسب، واکنشی مناسب نشان می‌دهند. بنابراین سکوت نسبی مردم ایران نسبت به قتل مهرداد سپهری را نمی‌توان به این معنا در نظر گرفت که لزوما هیچ اعتراضی به این حادثه صورت نخواهد گرفت. معمولا این طور است که جامعه ایرانی یک وضعیت نامطلوب را هضم می‌کند و در موقع مناسب واکنش اعتراضی خودش را نشان می‌دهد.

این نکته بسیار مهم است. به مدد فضای مجازی و امکانات تکنولوژیک ارتباطی‌ای که در اختیار مردم ایران قرار گرفته، این حادثه تصویربرداری شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است؛ چیزی که در گذشته تقریبا ناممکن بود. به این اعتبار به نظر می‌رسد که رفتار پلیس ایران تا حد زیادی محتاطانه‌تر و دقیق‌تر شود. این امکان تماشای خشونت پلیس در فضای مجازی، می‌تواند در کنترل خشونت پلیس نقش بسیار مهمی داشته باشد. علاوه بر این، افکار عمومی هم از طریق فضای مجازی شکل می‌گیرد و این امر می‌تواند زمینه‌ساز واکنش‌های آتی مردم به خشونت پلیس باشد.

بله، مطالعاتی در این زمینه انجام شده است. مثلا در یک تحقیق در سال ۱۳۹۴ از مردم سوال شد چقدر به نیروی انتظامی اعتماد دارید؟ نزدیک ۴۰ درصد پاسخ‌دهندگان، پاسخشان “زیاد” و “خیلی زیاد” بود. حدود ۳۵ درصد گفتند “تا حدودی” به پلیس اعتماد دارند. حدود ۲۵ درصد هم پاسخشان “کم” و “خیلی کم” بود. البته روند تحولات نشان می‌دهد گروهی که اعتمادشان به پلیس “کم” و “خیلی کم” بوده، بیشتر شده‌اند. بنابراین دست یک‌چهارم و به نظر من به طور متوسط حدود نیمی از مردم اساسا به نهادهای رسمی، از جمله نیروی انتظامی، اعتماد ندارند. ارزیابی‌های انجام شده از میران رضایت مردم از پلیس، بسیار تحت تاثیر موقعیت اقتصادی اجتماعی هر منطقه است. یعنی در مناطق فقیرنشین و حاشیه‌ای و جنوبی، اساسا رضایتی از عملکرد پلیس وجود ندارد و یا اینکه این رضایت بسیار پایین است؛ ولی در مناطق شمالی و مرفه‌ و حتی در مناطق متوسط، این رضایت بیشتر است. علتش هم رفتار و کارکرد متفاوت پلیس در این مناطق است.

هم‌رسانی این مطلب:

انستیتو واشینگتن: تغییرات اخیر امنیتی در ایران به‌دلیل هراس از اعتراضات انجام شد

ایران در 8 دسامبر سال گذشته خبر داد که ساختار نیروی پلیس این کشور را تغییر داده است. پلیس یکی از مهمترین ارکان دستگاه امنیت داخلی رژیم ایران است.

در این بین، یکی از تصمیم‌های اخیری که در این زمینه گرفته شد، تغییر اسم این نهاد از «نیروی انتظامی» به «فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی» بود.

«انستیتو واشنیگتن» در گزارشی نوشته است که کلمه «فرماندهی» در این نام جدید بدین معناست که رئیس این نهاد هم‌اکنون از صلاحیت‌های قانونی فرمانده «سپاه پاسداران» و نیروهای مسلح ارتش برخوردار است.

بر اساس این گزارش، نهاد اطلاعاتی پلیس نیز دست‌خوش تغییراتی اساسی شد تا خود به عنوان یک نهاد مستقل اطلاعاتی نقش ایفاد کند.نظر پلیس ایران

این تغییرات نشان می‌دهد که رژیم ایران هنوز از تظاهرات سراسری مردم نگران است. به‌ویژه این‌که از اواخر سال 2017 با دو تظاهرات سراسری و در اواخر سال 2021 با دو تظاهرات فراگیر، یکی در استان اصفهان و دیگری در استان خوزستان مواجه شد.

در تمام این تظاهرات، یگان‌های نیروی انتظامی برای مقابله و سرکوب معترضان در برابر مردم ایستادند.

بر اساس گزارش انستیتو واشنیگتن، علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی دستور تغییر ساختار «ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی» را صادر کرد. نیروی انتظامی این کشور نیز زیر نظر این ساختار فعالیت می‌کند.

محمد باقری، رئیس این ستاد که از فرماندهان «سپاه پاسداران» نیز است، تصریح کرد که از سال‌ها پیش مقدمه اعمال این تغییرات چیده شده است. او این اظهارات را در مراسمی با حضور حسین اشتری، رئیس فرماندهی کل انتظامی ایران که خود نیز از فرماندهان پیشین سپاه است، عنوان کرد.

خبرگزاری «مهر» نیز در گزارشی نوشت که ایوب سلیمانی، فرمانده عالی‌رتبه سپاه پاسداران و معاون پیشین نیروی انتظامی، که در سال 2020 به عنوان معاون برنامه‌ریزی در ستاد کل نیروهای مسلح این کشور تعیین شده بود، یکی از برجسته‌ترین چهره‌ها در طراحی و اجرای این تغییر اخیر است.

در ساختار کنونی، وزیر کشور که هم اکنون احمد وحیدی است، به عنوان جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح خواهد بود. با این حال وزیر کشور در حد مسائل پشتیبانی و لوجستیک ایفای نقش خواهد کرد.

تعیین فرمانده و تصمیم‌گیر اصلی در «فرماندهی کل انتظامی» نیز توسط خامنه‌ای است و رئیس جمهوری ایران هیچ نقشی در این زمینه نخواهد داشت.

در ساختار جدید دو اداره اطلاعات و امنیت عمومی از هم جدا شده و تحت عنوان «سازمان اطلاعات» و «پلیس امنیت عمومی» زیر نظر فرماندهی کل انتظامی به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

مدیریت و هدایت این دو نهاد نیز همواره توسط فرماندهان سپاه پاسداران بوده است و پیش‌بینی شده که در مرحله پیش رو نیز فرماندهانی از سپاه ریاست این دو سازمان را برعهده بگیرند.

پیش از این محمد بابایی، از فرماندهان سپاه مدیریت این دو نهاد را برعهده داشت که احتمالا در ساختار جدید به ریاست سازمان اطلاعات گماشته خواهد شد.

انستیتو واشینگتن گزارش داده که پس از بازنگری در ساختار نیروی انتظامی ایران، تعداد نهادهای امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی به 17 سازمان افزایش یافته است.

بنا به این گزارش، تاسیس نهادهای امنیتی جدید به افزایش بودجه و نیروی این نهادها برای مقابله و سرکوب اعتراضات فراینده اجتماعی و سیاسی در ایران منجر خواهد شد. این وضعیت باعث می‌شود تا دیگر نهادهای اطلاعاتی بر فعالیت‌های جاسوسی، ضدجاسوسی و عملیات‌های اطلاعاتی مشابه متمرکز شوند.

تخصصی‌شدن فعالیت نهادهای اطلاعاتی به‌ویژه پس از حوادث ضد امنیتی مانند شکست‌های اطلاعاتی در رابطه با حفاظت از مراکز اتمی و ترور محسن فخری‌زاده از اهمیت زیادی برای رژیم جمهوری اسلامی برخوردار است.

انستیتو واشینگتن متذکر شده که میان «سازمان اطلاعات» جدید با «سپاه پاسداران» همکاری نزدیکی شکل خواهد گرفت با این حال نباید از رقابت‌های اداری و عملیاتی میان این نهادها و مدیران آنها برای افزایش مسئولیت‌های خود غافل شد.

بیشتر بدانید

فرمانده انتظامی تهران بزرگ گفت که دشمن به دنبال این است تا از طریق مشکلات اقتصادی “امنیت” را خدشه‌دار کند.

به گزارش ایسنا، سردار حسین رحیمی در نشست پیشکسوتان و فرماندهان سابق پلیس راهور تهران بزرگ افزود: در بازدیدهایی که از پلیس کشورهای دیگر و حتی کشورهای توسعه یافته داشتم پلیس این کشورها را چندان برتر از پلیس کشور خودمان ندیدم و حتی در بسیاری از موارد پلیس ایران توانایی بیشتری هم داشت.

وی ادامه داد: امروز پلیس ایران یکی از پلیس‌های پیشرفته، مجرب و توانمند در سطح جهان است.

رحیمی افزود: ممکن است از نظر برخی از ابزار و امکانات مانند کشورهای اروپایی نباشیم اما از نظر عملکرد، نوآوری و ابتکار مدیریت تجمعات، مدیریت ترافیک و … صاحب سبک هستیم و حرف برای گفتن داریم. دلیلش همین است که ما محور و تکیه گاه اصلی برنامه‌هایمان را مردم قرار دادیم و شکل کارمان بر اساس همان محوری که انقلاب اسلامی ایران و نظام جمهوری اسلامی ترسیم کرده، است. بعد از انقلاب هر برنامه‌ای که در کشور شکل گرفته برای آرامش و امنیت مردم بوده است.

رحیمی به برخی از جلسات محرمانه که در آن حضور داشته اشاره کرد و گفت: در این جلسات نیز محور اصلی برنامه ریزی‌ها تامین آرامش مردم است. همین امروز صبح دو جلسه برگزار کردیم که درباره تجمع معلم‌ها و کارمندان شرکت نفت مسائلی مطرح شده و من تاکید کردم و به مسئولان بالا دستی خودم گفتم که باید مبنای ما مردم باشند.نظر پلیس ایران

وی افزود: پلیس باید به خود افتخار کند که انسان شجاع، متدین، پاک و بهترین آدمی که می‌شناسیم به عنوان فرمانده آن یعنی فرمانده معظم کل قواست این یکپارچگی که در نیروی انتظامی وجود دارد در هیچ جای دنیا نیست؛ ما برای اعمال نظم و مقررات تمام ابزارها را در اختیار داریم که این‌ها به برکت انقلاب اسلامی انجام شده است. امروز هم تاکید ما این است که باید ارزشهای اسلامی، و انقلابی در مامورانمان وجود داشته باشد چرا که وقتی ماموری وارد این فضا شد آن وقت خداوند را ناظر بر اعمال خود می داند و می داند که هر کاری که برای تامین آرامش و امنیت مردم انجام دهد عبادت محسوب می شود.

رحیمی با بیان این که طرح های ابتکاری را در پلیس اجرا کردیم که یکی از آنها طرح “موتور یار” بود ادامه داد: حتما به خاطر دارید که وقتی با یک موتور سوار برخورد می شد عده ای می گفتند چرا با آن برخورد کردید و وقتی برخورد نمی‌شد، عده‌ای دیگر می‌گفتند که چرا با این افراد برخورد نمی شود. متاسفانه با وجود بیش از ۴ میلیون دستگاه موتورسیکلت در شهر شاهد آن هستیم که برخی از بی انضباطی‌های اجتماعی، تخلفات و حتی جرائم از سوی گروهی از موتور سواران رخ می‌دهد از این رو ما طرح موتور یار را اجرا کردیم که ابتکار و فعالیت خوبی بود.

رئیس پلیس پایتخت در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: یکی از مهمترین موضوعاتی که ما به آن توجه کردیم تبدیل پلیس معذول به پلیس مسئول بود. دیگر این طور نبود که پلیس بگوید من مامورم و معذول بلکه پلیس مسئول، پلیسی است که باید وظایف خود را به خوبی بشناسد و برای حل آنها راهکار ارائه کند.

وی با اشاره به وضعیت اقتصادی حاکم در کشور اظهار کرد: واقعیت این است که در فشارهای اقتصادی که به مردم وارد می شود دشمن به دنبال خدشه دار کردن امنیت است اما شاهد آن هستیم که در این شرایط امنیت در کشور ما روز به روز بیشتر می شود و این امنیت اتفاقی نیست بلکه شکلی پشت آن وجود دارد.

رحیمی با بیان این که طرح‌های پلیس به طور پیوسته و به شکل علمی اجرا می‌شود گفت: هر روز عصر پارکهای شهر تهران از سوی ماموران پلیس پیشگیری و یگان امداد پاکسازی می شود. این‌ها همان پارکهایی هستند که دو سه سال پیش مزاحمین نوامیس در آن حضور داشته و شهروندان جرات نمی‌کردند حتی با خانواده خود در آنجا حاضر شوند. ۳-۴ سال پیش اراذل و اوباش در یک روز در ۲۰ نقطه از شهر تهران قداره کشی می کردند اما امروز به دنبال سوراخ موش هستند تا از دست پلیس فرار کنند.

در پایان این مراسم از کتاب تاریخ شفاهی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران رونمایی شد این کتاب به بررسی خاطرات و تجارب و ناگفته‌ها، حوادث و اتفاقات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در نیم قرن اخیر پرداخته است.

پلیس زاده مشروطه است

به گزارش ایسنا، خسرو معتضد تاریخ‌نگار نیز در این مراسم گفت: پلیس زاده مشروطه و مردم است به طوری که در آن زمان استخدام شدن در پلیس یک افتخار برای مردم بود.

وی با بیان این که ناصرالدین شاه پس از سفر به فرنگ به فکر ایجاد نظمیه افتاد گفت: پلیس راهنمایی و رانندگی بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد. این پلیس ابتدا تحت عنوان اداره آلات ناقله فعالیت داشت و در اسناد تاریخی که از روند شماره گذاری خودروها در دی ماه سال ۹۸ حکایت دارد نشان می دهد که این پلیس بیش از ۱۰۰ سال قدمت داشته است.

وی ادامه داد: در این آثار تاریخی ابتدا بنا داشتند تا به جای پلاک خودرو ، نام و نام خانوادگی مالک و آدرس محل سکونتش را پشت خودرو قرار دهند اما بعدها با مشورت گرفتن از انگلیسی‌ها بنا شد تا در پلاک خودروها حرف اول نام هر شخص و یک شماره شناسایی مشروط به آن که این اطلاعات به طور کامل از سوی پلیس ثبت شود، به عنوان پلاک بر روی خودرو نصب شود.

انتهای پیام                                                                                                                  

مقررات مربوط به سلب آزادی و ضبط/توقیف طی تحقیقات در مورد ارتکاب جُرم.

یک تحقیقات در مورد ارتکاب جُرم یا یک به اصطلاح تحقیقات مقدماتی پلیس بایستی وقتی آغاز شود که فرض شود که جُرم ارتکابی مشمول پیگرد قانونی عمومی است. طی تحقیقات مقدماتی بررسی می شود که چه کسی بطور منطقی می تواند مظنون به ارتکاب جُرم باشد و اینکه آیا دلایل کافی برای محاکمه او در دادگاه وجود دارد یا نه.

مظنون منطقی درجه پایینی از مظنونیت است. به این مفهوم که وضعیت های تجریدی وجود دارند که تا حدی قوی حاکی از آن هستند که فرد مرتکب جُرم مورد سوء ظن شده باشد.

مظنون به دلایل احتمالی درجه بالاتری از مظنونیت است. مظنونیت علیه یک فرد با قضاوت عینی بروز می کند که مجوز و مبنای آن وجود ادله ثبوت در یک پرونده است.

در اینجا به وجود مبناهای عینی توجه می شود که انتظار برود دادگاه حکم محکومیت صادر خواهد کرد. دادستان بایستی در مورد وجود دلایل کافی برای اقامه دعوی علیه یک فرد موضع گیری کند.نظر پلیس ایران

اگر برای جلب یک فرد دلیل وجود داشته باشد ممکن است قرار دستگیری یک فرد در موارد اضطراری توسط یک مأمور پلیس صادر شود. از فرد دستگیر شده بایستی در اسرع وقت بازجوئی شود و پس از آن دادستان بلادرنگ قرار بازداشت موقت وی را صادر می کند. اگر مظنون بازداشت موقت نشود بایستی قرار دستگیری بلافاصله باطل شود.

مقررات دستگیری یک فرد در ماده های 7 و 8 فصل 24 قانون دادرسی وجود دارد.

یک فرد را می توان طی مدت انتظار برای رسیدگی به قضیه بازداشت در بازداشت موقت نگهداشت. همچنین در مواردی که در تحقیقات حائز اهمیت بسیار باشد نیز می توان فرد را در بازداشت موقت نگهداشت. قرار بازداشت موقت یک فرد توسط دادستان صادر می شود. دادستان بایستی حداکثر تا ساعت 12 روز سوم پس از قرار بازداشت موقت، درخواست بازداشت فرد را تسلیم دادگاه کند. مقررات مربوط به بازداشت موقت یک فرد در ماده های 6، 11، 12 و 13 فصل 24 قانون دادرسی وجود دارد.

در صورت وجود احتمال برای آنکه یک فرد طی تحقیقات در مورد ارتکاب جُرم از چنگ قانون فرار کند، بطور مثال کشور را ترک کند، در انجام تحقیقات مشکل ایجاد کند یا به ارتکاب جُرم ادامه دهد می توان او را بازداشت کرد. لازمه بازداشت فرد آنست که مظنون به ارتکاب جُرمی باشد که برای آن مجازات حبس تعزیری به مدت یک سال یا بیشتر تعیین شده باشد.

اگر برای جُرم در مقیاس مجازات حداقل دو سال حبس تعزیری تعیین شده باشد همیشه بایستی قرار بازداشت وی صادر شود، ولی در برخی از موارد استثناء وجود دارد. قرار بازداشت توسط دادگاه صادر می شود، پس از آن دادستان بایستی ظرف مدت 14 روز اقامه دعوی کند، ولی این مدت در برخی از موارد می تواند با صدور قرار از سوی دادگاه تمدید شود. مقررات مربوط به بازداشت یک فرد در ماده های 1 تا 5 و 18 فصل 24 قانون دادرسی وجود دارد.

مفهوم دستگیری، بازداشت موقت یا بازداشت آنست که فرد محبوس می شود و بغیر از وکیل خود تماس او با سایر افراد محدود است. اگر این احتمال وجود داشته باشد که فرد بازداشتی در انجام تحقیقات مشکل ایجاد کند دادگاه می تواند قرار محدودیت تماس او با دنیای بیرون را محدود کند، بطور مثال او نتواند روزنامه ها را بخواند، رادیو گوش کند یا تلویزیون تماشا کند. مقررات مربوط به سلب آزادی در ماده 5 فصل 24 قانون دادرسی وجود دارد.

افراد دستگیر و بازداشتی موقت معمولاً در بازداشتگاه موقت پلیس جنب اداره پلیس نگهداری می شوند. افراد بازداشت شده در بازداشتگاه تحت مسئولیت اداره مراقبت از بزهکاران نگهداری می شوند. اگر برای فرد بازداشتی محدودیت تعیین نشده باشد می تواند با سایر بازداشتی ها معاشرت کند.

عموم مردم هم می توانند یک فرد را دستگیر کنند که به دستگیری همگانی موسوم است، مشروط بر آنکه جُرم ارتکابی بتواند به حبس تعزیری ختم شود، فرد در حین ارتکاب جُرم کشف شود یا از محل ارتکاب جُرم فرار کند. عموم مردم می توانند همچنین فردی که برای ارتکاب جُرم تحت تعقیب قرار دارد را نیز دستگیر کنند. فرد دستگیر شده بایستی در اسرع وقت به پلیس تحویل داده شود.

مقررات مربوط به دستگیری همگانی در ماده 7 فصل 24 قانون دادرسی وجود دارد.

پلیس یا دادستان تحقیقات ارتکاب جُرم را راهبری می کنند که به آنها بازپرس ارشد گفته می شود. آنها در مورد اقداماتی که بایستی در تحقیقات انجام شود تصمیم گیری می کنند. بطور مثال ممکن است تصمیم بگیرند اشیائی که در تحقیقات اهمیت دارند ضبط/توقیف شود. مقررات مربوط به ضبط/توقیف در ماده 1 فصل 27 قانون دادرسی وجود دارد.

اگر جُرم بتواند به حبس تعزیری ختم شود انجام تفتیش محل از مظنون برای یافتن اشیاء قابل ضبط/توقیف مجاز است. مقررات مربوط به تفتیش محل در ماده 1 فصل 28 قانون دادرسی وجود دارد.

اشیاء ضبط/توقیف شده بایستی بازپس داده شوند یا در اختیار کسی که از حق داشتن آنها برخوردار باشد، بطور مثال مالک اصلی اشیاء، قرار داده شوند.

اشیاء را مصادره نیز می توان کرد، یعنی یا منهدم می شوند یا در اختیار دولت قرار می گیرند. این می تواند بطور مثال شامل غنائم ارتکاب جُرم یا اشیائی باشد که بعنوان وسایل کمکی یا اسلحه برای ارتکاب جُرم از آنها استفاده شده باشد. مقررات مربوط به مصادره در فصل 36 قانون جرائم کیفری وجود دارد.نی نی سایت

• 
  آدرس کمیسیون پزشکی شیراز
• 
  دکتر ولی حسنی شیراز
• 
  بانک آینده شعبه شهریار
• 
  لیست درب شیراز
• 
  اداره مالیات ستارخان