نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی چیست؟ ازدواج فاميلي كه در بسياري از مناطق دنيا شايع است، به عنوان عاملي در افزايش شيوع بيماري هاي ژنتيكي مورد توجه بسياري قرار گرفته است. عوارض جانبی ممکن است به بیان ژن های دریافت شده از اجداد مشترک و مرگ و میر و عوارض در فرزندان نسبت داده شود. ایران از میزان ازدواج های فامیل بسیار زیادی برخوردار است. در سال های اخیر مشاوره ژنتیکی در خدمات مراقبت های بهداشتی قبل از ازدواج مورد توجه قرار گرفته است. اين مطالعه مقطعی به منظور تعيين شيوع و انواع نژادهای ازدواج كننده در كلينيك هاي ژنتيك شهر اصفهان انجام شد. ما با هدف تعریف انواع مختلف ازدواج ها، دسته بندی های خاصی از اختلالات ژنتیکی مرتبط با ازدواج های فامیلی و نحوه وراثت در خانواده تست را انجام دادیم. ما همچنین به جنبه های اخلاقی موضوع نیز پرداختیم.

داده ها با استفاده از پرسشنامه ساده جمع آوري شدند. تعداد 1535 زوج از مناطق شهری و روستایی جمعیت مورد مطالعه را تشکیل دادند. ازدواج ها با توجه به میزان رابطه زوجین طبقه بندی شدند از جمله، پسر عموی مضاعف، پسر عموی اول، پسر عموی اول یک بار برداشته شده، پسر عموی دوم و فراتر از پسر عموی دوم. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد.

اطلاعات به دست آمده از طریق مشاوره ژنتیکی ارائه شده در طی یک دوره 5 ساله نشان داد كه 74.3٪ از افراد دارای روابط فامیلی، 3/62٪ پسر عموی اول، 1٪ پسر عموی مضاعف و 8/7٪ پسر عموی دوم بودند. علاوه بر این، 76٪ از زوج ها حداقل یک بیماری ژنتیکی در درخت خانوادگی خود داشتند. مباحث اخلاقی مرتبط نیز در این مطالعه شامل استقلال و تصمیم گیری آگاهانه، ارزیابی منافع و آسیب، محرمانه بودن، اخلاق در تحقیق، عدالت در دسترسی به خدمات مشاوره، اخلاق، مشکلات مالی و مالکیت معنوی موفقیت علمی است.

امروزه به دلیل بهبود مراقبت های بهداشتی و تغذیه ای و همچنین کنترل بیماری های عفونی میزان مرگ و میر نوزادان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. با این حال، هر 8 دقیقه یک کودک معلول متولد می شود که 90٪ از آن ها در کشورهای در حال توسعه هستند. ازدواج زناشویی به عنوان یکی از دلایل مهم این اختلالات شناخته شده است. این واقعیت ها به ضرورت آموزش و مشاوره پیشگیرانه در رابطه با ازدواج های فامیلی اشاره می کند.

ازدواج های فامیلی بین خویشاوندان خونی اتفاق می افتد، یعنی زن و شوهر باید حداقل یک جد مشترک داشته باشند. این افراد ابتدا پسر عموی هستند (مثلاً دختر عموی پدری، دختر عمه مادر، دختر عموی مادر و غیره). پسر عموی دوم (مثلاً نوه عموی پدری، نوه عمه مادر، نوه عمه پدری و غیره)؛ پسر عموهای سوم (به عنوان مثال نوه بزرگ خاله مادر، نوه عمه، نوه عمه مادر و غیره)؛ و پسر عموی مضاعف (به عنوان مثال پسر عموی موازی دو طرفه). خطر تولد نوزادان مبتلا به بیماری های مادرزادی در ازدواج های فامیلی 2 – 3 برابر بیشتر از افراد عادی است.نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

تعداد دفعات ازدواج های فامیلی در آمریکای شمالی، اروپا، روسیه و استرالیا کمتر از 1٪ و در برخی از کشورهای عربی، ترکیه، ایران، پاکستان و هند جنوبی بیش از 50٪ است.

مطالعات قبلی نشان می دهد که این نوع از ازدواج در کشورهای اسلامی و عربی رایج تر اس ، و بسته به عرف، فرهنگ، مذهب و مناطق جغرافیایی این کشورها شیوع ناهمگن است. یک پنجم جمعیت جهان، یعنی حدود 1.1 میلیارد نفر، در کشورهایی زندگی می کنند که به طور متوسط ​​یک در هر سه ازدواج، ازدواج فامیل است.

در اسلام بر ازدواج و حمایت از فرزندان تأکید زیادی شده است، و در مورد ازدواج، انتخاب همسر، رابطه بین زوجین و وظایف و حقوق آن ها و همچنین حمایت از فرزندان و حقوق آن ها، توصیه های زیادی شده است. ازدواج فامیلی نه تنها توصیه نشده بلکه مورد انتقاد اسلام هم قرار گرفته است. برخی از احادیث معصومین (ع) در مورد ازدواج فامیلی را ذکر می کنیم. به عنوان مثال، از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که می گوید: “با افراد غریبه ازدواج کنید که فرزندان ضعیفی نداشته باشید” همچنین نقل قول از امام صادق (علیه السلام) وجود دارد که می گوید: “با خویشاوندان خونی ازدواج نکنید، زیرا نوزادان ضعیف به دنیا خواهند آمد”.

در اواخر قرن بیستم، بسیاری از محققان معتقد بودند که شیوع ازدواج فامیل به دلیل صنعتی شدن و افزایش دستاوردهای تحصیلی زنان کاهش می یابد. اما در بیشتر مناطق جغرافیایی، ازدواج فامیلی افزایش یافته یا بدون تغییر مانده است. در ایران، آمارهای موجود در برخی از مناطق کشور نتایج مختلفی را در رابطه با فراوانی ازدواج های فامیلی نشان می دهد. براساس مطالعه ای که روی 300000 زوج ایرانی از اقوام مختلف در ایران انجام شده، بیش از 38٪ از ازدواج ها فامیلی بوده اند که از این تعداد 70٪ بین پسر عموهای اول است. در یک مطالعه دیگر در تهران، ازدواج در سه نسل متوالی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که ازدواج های فامیلی در نسل سوم در مقایسه با نسل اول و دوم به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

میلیاردها دلار هر سال برای درمان و کنترل بیماری های مادرزادی ناشی از ازدواج های فامیلی صرف می شود. در کشورهای عربی، درمان 4 بیماری ارثی از جمله تالاسمی، آنمی سلول داسی، فیبروز کیستیک و هموفیلی سالانه بیش از 13 میلیارد دلار هزینه دارد.

در ایران سالانه 30-40 هزار کودک معلول متولد می شوند و مبالغ بالایی برای درمان و مراقبت از این کودکان هزینه می شود. با توجه به ماهيت رنج آور و آسيب هاي رواني ناشي از چنين بيماري هايي، پيشنهاد مي شود كه به دنبال راه حل منطقي براي رفع اين مشكل باشيم. مشاوره ژنتیک می تواند در این زمینه بسیار مفید باشد. مشاوره می تواند قبل یا بعد از آزمایش ژنتیکی انجام شود، هدف از این کار توانمندسازی افراد برای مقابله با موقعیت های مختلف و کمک به آن ها برای تصمیم گیری مناسب است. مباحث اخلاقی بیشماری در زمینه مشاوره ژنتیکی مطرح شده است. در این راستا، مشاوران باید اصول کلی اخلاق پزشکی از جمله احترام به استقلال، نیکوکاری، عدم سوء رفتار و عدالت را رعایت کنند. با توجه به اهمیت اخلاق در مشاوره ژنتیک، بررسی مباحث اخلاقی مرتبط با مشاوره بالینی در ازدواج زناشویی بخش عمده ای از این مطالعه است. بدیهی است که مشاوره ژنتیکی بدون رعایت اصول اخلاقی ممکن است مضر نیز باشد.

مشاوره ژنتیک به عنوان یکی از راه های مهم پیشگیری از بیماری های مادرزادی شناخته شده است. ارائه مشاوره ژنتیکی نقش مهمی در تصمیم گیری در زمینه ظرفیت سازی برای موضوعات مهمی مانند انتخاب همسر و باروری دارد. مشاوره ژنتیک همچنین بسیاری از چالش های اخلاقی را برای متخصصان به وجود می آورد. بنابراین لازم است متخصصان این حوزه با مباحث اخلاقی مرتبط و اصول تصمیم گیری اخلاقی آشنا شوند.

یک اصل اساسی در سیستم بهداشت و درمان اولویت پیشگیری از درمان است و مسئولان باید راهکارهای عملی و مؤثر برای کاهش هزینه ها و فراهم کردن دسترسی عادلانه به مراکز مشاوره ژنتیک ارائه دهند. در واقع، روند اخلاقی این مشاوره ها تأثیر قابل توجهی در تصمیم گیری زوجین خواهد داشت. با توجه به آمار به دست آمده در این مطالعه و مباحث مهم اخلاقی مورد بحث در سراسر مقاله، می توان نکات و توصیه های کلیدی زیر را ارائه داد:

اعمال برنامه های جامع برای جلوگیری از تولد کودکان معلول، یک تعهد حرفه ای در راستای اصل عدالت در توزیع منابع بهداشتی است.

ازدواج زناشویی عمیقاً ریشه در فرهنگ برخی از گروه های قومی و اجتماعی دارد. به عنوان یک گام اولیه، جامعه باید کاملاً از معایب و عواقب آن آگاه باشد تا بتواند در این زمینه آگاهانه عمل کند.

نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی به عنوان دینی که به امور دنیوی و معنوی پیروان خود توجه می کند، هرگز ازدواج فامیلی را توصیه نکرده و حتی در مواردی آن را منع کرده است. این نکته در مشاوره قابل استفاده و تأکید است.

سرانجام، ارائه دوره های خاص در زمینه مسائل اخلاقی مربوط به مشاوره ژنتیک در ایران یک ضرورت است. دو هدف اصلی از این دوره باید شامل تقویت حساسیت اخلاقی و توانمندسازی مشاوران باشد تا به آن ها کمک کند طبق آیین نامه های اخلاقی عمل کنند و در هنگام مواجهه با تعارضات اخلاقی تصمیمات مناسب بگیرند.

ساعت کاری:

شنبه تا چهارشنبه ۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰پنجشنبه ۸:۰۰ تا ۱۴:۰۰

برای دریافت خبرنامه ایمیل خود را برای ما ارسال کنید

تمام حقوق مادی و معنوی متعلق به مرکز ژنتیک پزشکی سیتوژنوم می باشد. طراحی سایت توسط جواد خلیلی هوش

---

جواد خلیلی هوش

شاید همه ما، دست کم یک بار، این جمله را شنیده باشیم که: «عقد دخترعمو و پسرعمو،
در آسمانْ بسته شده است». به علاوه، هر روزه شاهد ازدواج های خویشاوندان (خویشْ
پیوندی یا ازدواج فامیلی) در اطراف خود، در محلّه و فامیل و شهر خود هستیم، در حالی
که بخشی دیگر از خویشان و دوستان ما نیز در فامیل خود ازدواج کرده اند و یا فرزند
یک ازدواج فامیلی هستند. افزون بر این، داستان ها و رُمان های فراس و فیلم ها و
سریال های تلویزیونی هم نمونه های فراوانی از این دست را در خود دارند. در چنین حال
و هوایی، کمتر کسی به خود، اجازه می دهد که به آسمانی بودن چنین پیوندهایی، به چشم
تردید و با نگاهی کاملاً زمینی بنگرد؛ امّا روزگار «چشمْ بسته پذیرفتن» گذشته است.
ما اکنون در عصر آگاهی و در جامعه ای دین مَدار زندگی می کنیم و لازم است موضع روشن
دین و علم را در برابر هر پدیده ای بدانیم.

ایا عقد دخترعموو و پسرعمو، حقیقتاً در آسمانْ بسته شده است؟ بجز پیشوایان معصوم،
چه کسی خبر صادقی از آسمان دارد> طبعاً هیچ کس! امّا باید تصریح کنم که هر چه بیشتر
جستجو کنید، کمتر اثری از این عبارت سرنوشت ساز در کتاب های حدیث مسلمانان (اعم از
شیعه و اهل سنّت) خواهید یافت.1 آنچه می ماند، داستان ازدواج امام علی(ع) و نوه
عمویش حضرت فاطمه(س) است که زندگی آنان، الگوی ماست.

در منابع حدیثی از پیامبر(ص) نقل شده که عقد ازدواج علی و فاطمه، نخست در آسمانْ
بسته شده است؛2 امّا در ارتباط با موضوع مورد بحث، لازم است بدانیم که: نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

اوّلاً طرفین این ازدواج، هر دو معصوم (یعنی به دور از خطا و گناه و نقص) بوده اند
و بخش هایی از زندگی معصومان، ویژه مقام عصمت آنها یا ناشی از آن مقام است که
دیگران نمی توانند یا نباید از آن، الگو بگیرند، مثل واجب بون نماز شب بر
پیامبر(ص)، در حالی که بر هیچ مسلمان دیگری واجب نیست.

ثانیاً لازمه مقام امامت، از دیدگاه شیعه، نداشتن نقص طبیعی مادرزاد و وراثتی (مثل
نقص عضو و معلولیت یا بیماری ژنتیک) است.

ثالثاً ممکن است همه ازدواج های فامیلی صدر اسلام در میان مسلمانان یا شیعیان اهل
بیت، ناشی از اندک بودن تعداد مسلمانان یا شیعیان و محدود بودن دامنه انتخاب همسر
بوده است و به همین دلیل، پیامبر(ص) یا امامان(ع) از آن چند مورد (مثلاً ازدواج
امام علی و حضرت فاطمه یا ازدواج امام سجّاد با دختر امام حسن یا ازدواج حضرت زینب
با پسرعمویش عبد الله بن جعفر) نهی نکرده اند. در این فرض، این چند مورد ازدواج،
«احکامی خاص» داشته اند که قابل الگوگیری نیستند و دلیل برای عمل دیگران نخواهند
بود.3

رابعاً برای معصومان، امکان اطلاع از علم غیب خداوند و وقایع اینده وجود دارد و به
همین خاطر، ازدواج های آنان یا ازدواج هایی که به توصیه آنان صورت گرفته اند، ممکن
است با آگاهی از عدم بروز هر گونه مشکلی در اینده، انجام گرفته باشند.

خامساً پیامبر(ص) و امامان(ع) ـ چنان که پس از این، اشاره خواهیم کرد ـ از ازدواج
فامیلی، نهی نموده اند. پس جای هیچ گونه تردیدی باقی نمی ماند که عقد ازدواج
دخترعمو و پسرعمو (و امثال آن)، ربطی به آسمان ندارد!

از پیامبر خدا نقل است که فرمود: «با غریبه ازدواج کنید تا فرزند ضعیف نیاورید».4
از امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «با خویشان نزدیک، ازدوا نکنید؛ چرا که
فرزند ضعیف، پدید می اید».5

شاید به استناد همین گونه احادیث و نیز توصیه های پیشگیرانه پزشکان و متخصّصان
ژنتیک است که برخی فقیهان معاصر، ازدواج فامیلی را «مکروه» شمرده و منع کرده اند.6

امروزه علم وراثت (ژنتیک)، یکی از شاخه های مهمّ «زیست شناسی (بیولوژی)» است که
دانشمندان و پژوهشگران، از طریق آن، ویژگی های موروثی هر انسن، جانور یا گیاه را
می شناسند. این دانش در پزشکی و درمان بیماری های انسانی، دامپزشکی و دامپروری،
کشاورزی، داروسازی و نیز حفاظت از محیط زیست، کاربرد گسترده دارد.

موضوع علم ژنتیک، آن دسته از صفاتی است که هر فرزند، از والدین خود به ارث
می بَرَد. شکل بینی، حالت و رنگ مو، رنگ چشم، نوع گروه خونی، اندازه قد و… از
جمله صفاتی هستند که از پدر و مادر و به طریق «وراثت» به ما می رسند. صفات موروثی،
در برابر صفات دیگری قرار دارند که «صفات اکتسابی» نامیده می شوند. صفات اکتسابی،
به تدریج، از کودکی تا بزرگ سالی و در فضای زندگی و تحت تربیت، کسب می شوند و امکان
تغییر در آنها وجود دارد.

این دسته بندی صفات (به موروثی و اکتسابی)، در تمامی جانداران (جانوران، گیاهان،
قارچ ها، آغازیان و باکتری ها) وجود دارد و اصول و قوانین ژنتیک نیز در تمامی این
موجودات، ثابت و یکسان است. حتّی ویروس ها نیز تابع همین قوانین هستند.

هر سلول جاندار، مرکز کنترلی به نام «کروموزوم» دارد که در هسته سلول، واقع است. هر
کروموزوم از دو رشته به هم تابیده DNA تشکیل شده است.7 کروموزوم ها علاوه بر وظیفه
کنترل فعالیت های سلول، در به ارث رسیدن صفات نیز نقش دارند. هر قطعه از DNA که
باعث بروز یک صفت می شود، ژن نام دارد. ژن ها عامل انتقال صفات موروثی از هر جاندار
(انسان، گیاه، جانور و…) به نسل بعدی وی هستند. به عنوان مثال، یک قطعه از DNA،
ژن رنگ چشم است که متخصّصان ژنتیک، در تمام جهان، آن را می شناسند و جای دقیق آن را
بر روی شبکه DNA می دانند.

گفتنی است که ژنی که مربوط به فعالیت هر عضو است، در سلول های آن عضو از بدن، فعّال
عمل می کند و در سایر اعضا، غیرفعّال بافی می ماند. به عنوان نمونه، ژن مربوط به
بیماری موروثی «تالاسمی ماژور (شدید)»، تنها در مغز استخوان فرد مبتلا (یعنی محلّ
تولید گلبول های قرمز)، فعّال است، در حالی که در تک تک سلول های بدن وی وجود دارد.

اگر ژن یک صفت نامرغوب (مثلاً پاهای پرانتزی شکل یا نازایی یا بیماری تالاسمی) از
یک والِد (یعنی یک از والدین) به فرزند برسد، در وی خفیف باقی می ماند و حدّاکثر در
حدّ والد خود، بروز می کند؛ امّا اگر از دو والد (یعنی هم از پدر و هم از مادر) به
وی رسیده باشد، در وی تقویت و تشدید می شود.

اگر پدر و مادری که نسبت خونی (خویشاوندی نَسَبی) با هم ندارند، به عنوان مثال، هر
کدام، پنج صفت موروثی خوب (امّا متفاوت با صفات آن دیگری) داشته باشند، فرزند آنها
ممکن است تمامی آن ده صفت را به ارث ببرد و داشته باشد، امّا در ازدواج خویشاوندان
با یکدیگر، اصولاً احتمال بروز صفات خوب و غیرهمسان در فرزند، اندک است و چون تنوّع
صفات وجود ندارد، در عین این که احتمال بروز و تشدید یک صفت خوب در فرزند هست،
امکان بروز و تشدید یک صفت نامرغوب در وی نیز (تا چند برابر یک ازدواج غیر
خویشاوندی) وجود دارد.

تالاسمی، یک بیماری غیر واگیر خونی و ارثی است که در اثر اختلال در تولید گلبول
قرمز8 ایجاد می شود. این بیماری از طریق والدین حامل ژن معیوب، به فرزندان منتقل
می شود.

تالاسمی به دو صورتِ ماژور (شدید) و مینور (خفیف)، ظهور می کند. چنانچه زن و شوهری
هر دو حامل ژن معیوب باشند، 25 درصد فرزندان آنها مبتلا به تالاسمی شدید، پنجاه
درصد مبتلا به تالاسمی خفیف (یعنی مانند والدین خود) و 25 درصد نیز سالم خواهند
بود.

چنانچه از والدین، یکی سالم و دیگری حامل ژن معیوب باشد، پنجاه درصد فرزندان، سالم
و پنجاه درصد مبتلا به تالاسمی خفیف (حامل ژن معیوب) می شوند.

مبتلایان به تالاسمی ماژور، قبل از هجده ماهگی، به رنگ پریدگی مبتلا می شوند، خوب
نمی خوابند، خوب غذا نمی خورند و اگر درمان نشوند، می میرند. تنها راه کنترل این
بیماری، تزریق منظّم خون است که باید هر چهار هفته یک بار صورت گیرد و به هر حال،
هنوز درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده و عمر مبتلایان به آن، کوتاه است.

البته هر کسی (حتّی دو زوج غیر خویشاوند) ممکن است حامل ژن تالاسمی باشد، پس
تالاسمی فقط نتیجه ازدواج های فامیلی نیست و هر زوج جوانی، قبل از رسمیت یافتن
ازدواج ،لازم است که مشاوره ژنتیک و آزمایش خون، کمک بگیرند تا اطمینان یابند که هر
دو (با هم) حامل ژن تالاسمی نیستند؛ امّا به هر حال ،متخصّصان، یکی از بهترین
راه های پیشگیری از این بیماری (و هر بیماری وراثتی دیگری) را خودداری از
ازدواج های فامیلی می دانند.

جامعه شناسی و تاریخ، گواهی می دهند که ازدواج فامیلی، ا زاقتضائات و سنّت های
زندگی قبیلگی (برای حفظ اسرار و حریم و حدود و میراث مادّی و سنّت ها و هویت
قبیله) است که با آغاز عصر شهرنشینی، به تدریج، تضعیف و در بخی جوامع هم منسوخ شده
است؛ 9 چرا که بشر، بیش از هزار سال است که به این نتیجه رسیه است که ازدواج با
سایر ملل و اقوام و خانواده ها، به ظهور استعدادهای تازه و نبوغ و… می انجامد و
اصولاً بزرگ ترین فرهنگ ها و تمدّن ها، در محلّ تلاقی دو تمدّن یا در نتیجه مهاجرت
گروهی انسان ها (و طبعاً ازدواج های برون نژادی و برون سرزمینی) شکل گرفته اند.10

اقتصاددانان، بویژه در بحث از اقتصاد توسعه، وقتی به موضوعات رفاه اجتماعی و لوزم
حمایت از شهروندان در برابر مشکلات سلامتی و بهداشت می رسند، بر بیماری های خاص و
معلولیت ها تمرکز می کنند و هزینه های مادّی تحمیل شده بر هر خانواده دارای بیمار
خاص یا معلول را محاسبه می نمایند تا بتوانند بودجه های لازم را برای «بهزیستی» و
«تأمین اجتماعی» و «بیمه ها» و «خدمات شهری» در نظر بگیرند.

به عنوان نمونه، در کشور ما، در حال حاضر، بیش از 22هزار نفر به تالاسمی ماژور،
مبتلا هستن که هزینه مادّی نگهداری هر یک از آنها، تقریباً شانزده میلیون تومان در
سال است.11 این، غیر از هزینه هی روحی و رنج های معنوی تحمیل شده به فرد مبتلا و
خانواده وی است که پژوهشگران اجتاعی و روان شناسان، ابعاد آن را بسیار فراتر از
هزینه های مادّی می دانند و معتقدند که باید از طریق افزایش آگاهی شهروندان و بویژه
زوج های جوان، نسبت این مبتلایان و معلولان را در نسل های بعد، کاهش داد.

1 . در این مورد، می توانید منابع بسیار گسترده فقه و حدیث شیعه و اهل سنّت را در
نرم افزار زیر، جستجو نمایید: کتاب خانه اهل بیت، تولید: مرکز معجم فقهی (وابسته به
دفتر ایة الله سید علی سیستانی در قم).

2 . دانش نامه امیرالمؤمنین، ج1، ص179.

3 . درباره این گونه «احکام خاص» یا «قضیةٌ فی واقعةٍ»، رجوع کنید: حدیث زندگی، ش
،ص

4 . النّهایة، ابن اثیر، ج3، ص106؛ المَجازات النّبویة، شریف رضی، ص92.

5 . مسالک الأفهام، شهید ثانی، ج2، ص38؛ المَحجَّة البَیضاء، فیض کاشانی، ج3، ص94.

6 . به عنوان نمونه، رجوع کنید: بهداشت و تنظیم خانواده، تهران: اداره کل بهداشت
عمومی و پیشگیری (وزارت بهداشت)، 1373، ص121 (پاسخ ایة الله ناصر مکارم شیرازی به
پرسش دانشکده علوم پزشکی ایلام).نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

7 . انسان، دارای 46 کروموزوم، سگ دارای 78 کروموزوم، نخود فرنگی دارای 14 کروموزوم
و پشه دارای شش کروموزوم است.

8 . به تعبیر دقیق تر: در تولید هموگلوبین ها (یعنی مولکول های پروتئین آهن دار
موجود در گلبول قرمز خون) اختلال ایجاد می کند. هموگلوبین، وظیفه انتقال اکسیژن به
بافت ها را بر عهده دارد.

9 . تاریخ اندیشه اجتماعی، بارنز و بکر، مترجم: جواد یوسفیان، تهران: امیرکبیر،
ص183.

10 . تاریخ تمدّن، آرنولد توین بی، مترجم: یعقوب آژند، تهران: مولی، ص29.

11 . بهداشت محیط خانواده، تهران: رفتر برنامه ریزی فرهنگی و مشاوره (وزارت آموزش و
پرورش)، 1374، ص47.

ـ آموزش برای بهداشت، سازمان جهانی بهداشت، مترجم: سعید پارسی نیا، تهران: چهر،
1371.

ـ بهداشت همگانی، محمد علی موسوی و گیتی ثمر، تهران: چهر، 1380، ج2.

ـ بهداشت، نیلفروشان و ضرّابی و میرصیامی، تهران: معاونت بهداشت (وزارت بهداشت)،
1383.

ـ اسلام و تنظیم خانواده، سید حسن خمینی، تهران: عروج، 1382.

شناخت و آشنایی، شرط اصلی ازدواج است

@@N@@شاید همه ما، دست کم یک بار، این جمله را شنیده باشیم که: «عقد دخترعمو و پسرعمو، @@N@@در آسمانْ بسته شده است». به علاوه، هر روزه شاهد ازدواج های خویشاوندان (خویشْ @@N@@پیوندی یا ازدواج فامیلی) در اطراف خود، در محلّه و فامیل و شهر خود هستیم، در حالی @@N@@که بخشی دیگر از خویشان و دوستان ما نیز در فامیل خود ازدواج کرده اند و یا فرزند @@N@@یک ازدواج فامیلی هستند. افزون بر این، داستان ها و رُمان های فراس و فیلم ها و @@N@@سریال های تلویزیونی هم نمونه های فراوانی از این دست را در خود دارند. در چنین حال @@N@@و هوایی، کمتر کسی به خود، اجازه می دهد که به آسمانی بودن چنین پیوندهایی، به چشم @@N@@تردید و با نگاهی کاملاً زمینی بنگرد؛ امّا روزگار «چشمْ بسته پذیرفتن» گذشته است. @@N@@ما اکنون در عصر آگاهی و در جامعه ای دین مَدار زندگی می کنیم و لازم است موضع روشن @@N@@دین و علم را در برابر هر پدیده ای بدانیم.

@@N@@ایا عقد دخترعموو و پسرعمو، حقیقتاً در آسمانْ بسته شده است؟ بجز پیشوایان معصوم، @@N@@چه کسی خبر صادقی از آسمان دارد> طبعاً هیچ کس! امّا باید تصریح کنم که هر چه بیشتر @@N@@جستجو کنید، کمتر اثری از این عبارت سرنوشت ساز در کتاب های حدیث مسلمانان (اعم از @@N@@شیعه و اهل سنّت) خواهید یافت.1 آنچه می ماند، داستان ازدواج امام علی(ع) و نوه @@N@@عمویش حضرت فاطمه(س) است که زندگی آنان، الگوی ماست.

@@N@@در منابع حدیثی از پیامبر(ص) نقل شده که عقد ازدواج علی و فاطمه، نخست در آسمانْ @@N@@بسته شده است؛2 امّا در ارتباط با موضوع مورد بحث، لازم است بدانیم که:

@@N@@اوّلاً طرفین این ازدواج، هر دو معصوم (یعنی به دور از خطا و گناه و نقص) بوده اند @@N@@و بخش هایی از زندگی معصومان، ویژه مقام عصمت آنها یا ناشی از آن مقام است که @@N@@دیگران نمی توانند یا نباید از آن، الگو بگیرند، مثل واجب بون نماز شب بر @@N@@پیامبر(ص)، در حالی که بر هیچ مسلمان دیگری واجب نیست.

@@N@@ثانیاً لازمه مقام امامت، از دیدگاه شیعه، نداشتن نقص طبیعی مادرزاد و وراثتی (مثل @@N@@نقص عضو و معلولیت یا بیماری ژنتیک) است.

@@N@@ثالثاً ممکن است همه ازدواج های فامیلی صدر اسلام در میان مسلمانان یا شیعیان اهل @@N@@بیت، ناشی از اندک بودن تعداد مسلمانان یا شیعیان و محدود بودن دامنه انتخاب همسر @@N@@بوده است و به همین دلیل، پیامبر(ص) یا امامان(ع) از آن چند مورد (مثلاً ازدواج @@N@@امام علی و حضرت فاطمه یا ازدواج امام سجّاد با دختر امام حسن یا ازدواج حضرت زینب @@N@@با پسرعمویش عبد الله بن جعفر) نهی نکرده اند. در این فرض، این چند مورد ازدواج، @@N@@«احکامی خاص» داشته اند که قابل الگوگیری نیستند و دلیل برای عمل دیگران نخواهند @@N@@بود.3

@@N@@رابعاً برای معصومان، امکان اطلاع از علم غیب خداوند و وقایع اینده وجود دارد و به @@N@@همین خاطر، ازدواج های آنان یا ازدواج هایی که به توصیه آنان صورت گرفته اند، ممکن @@N@@است با آگاهی از عدم بروز هر گونه مشکلی در اینده، انجام گرفته باشند.

@@N@@خامساً پیامبر(ص) و امامان(ع) ـ چنان که پس از این، اشاره خواهیم کرد ـ از ازدواج @@N@@فامیلی، نهی نموده اند. پس جای هیچ گونه تردیدی باقی نمی ماند که عقد ازدواج @@N@@دخترعمو و پسرعمو (و امثال آن)، ربطی به آسمان ندارد!

@@N@@از پیامبر خدا نقل است که فرمود: «با غریبه ازدواج کنید تا فرزند ضعیف نیاورید».4 @@N@@از امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «با خویشان نزدیک، ازدوا نکنید؛ چرا که @@N@@فرزند ضعیف، پدید می اید».5

@@N@@شاید به استناد همین گونه احادیث و نیز توصیه های پیشگیرانه پزشکان و متخصّصان @@N@@ژنتیک است که برخی فقیهان معاصر، ازدواج فامیلی را «مکروه» شمرده و منع کرده اند.6

@@N@@امروزه علم وراثت (ژنتیک)، یکی از شاخه های مهمّ «زیست شناسی (بیولوژی)» است که @@N@@دانشمندان و پژوهشگران، از طریق آن، ویژگی های موروثی هر انسن، جانور یا گیاه را @@N@@می شناسند. این دانش در پزشکی و درمان بیماری های انسانی، دامپزشکی و دامپروری، @@N@@کشاورزی، داروسازی و نیز حفاظت از محیط زیست، کاربرد گسترده دارد.

@@N@@موضوع علم ژنتیک، آن دسته از صفاتی است که هر فرزند، از والدین خود به ارث @@N@@می بَرَد. شکل بینی، حالت و رنگ مو، رنگ چشم، نوع گروه خونی، اندازه قد و… از @@N@@جمله صفاتی هستند که از پدر و مادر و به طریق «وراثت» به ما می رسند. صفات موروثی، @@N@@در برابر صفات دیگری قرار دارند که «صفات اکتسابی» نامیده می شوند. صفات اکتسابی، @@N@@به تدریج، از کودکی تا بزرگ سالی و در فضای زندگی و تحت تربیت، کسب می شوند و امکان @@N@@تغییر در آنها وجود دارد.

@@N@@این دسته بندی صفات (به موروثی و اکتسابی)، در تمامی جانداران (جانوران، گیاهان، @@N@@قارچ ها، آغازیان و باکتری ها) وجود دارد و اصول و قوانین ژنتیک نیز در تمامی این @@N@@موجودات، ثابت و یکسان است. حتّی ویروس ها نیز تابع همین قوانین هستند.

@@N@@هر سلول جاندار، مرکز کنترلی به نام «کروموزوم» دارد که در هسته سلول، واقع است. هر @@N@@کروموزوم از دو رشته به هم تابیده DNA تشکیل شده است.7 کروموزوم ها علاوه بر وظیفه @@N@@کنترل فعالیت های سلول، در به ارث رسیدن صفات نیز نقش دارند. هر قطعه از DNA که @@N@@باعث بروز یک صفت می شود، ژن نام دارد. ژن ها عامل انتقال صفات موروثی از هر جاندار @@N@@(انسان، گیاه، جانور و…) به نسل بعدی وی هستند. به عنوان مثال، یک قطعه از DNA، @@N@@ژن رنگ چشم است که متخصّصان ژنتیک، در تمام جهان، آن را می شناسند و جای دقیق آن را @@N@@بر روی شبکه DNA می دانند.

@@N@@گفتنی است که ژنی که مربوط به فعالیت هر عضو است، در سلول های آن عضو از بدن، فعّال @@N@@عمل می کند و در سایر اعضا، غیرفعّال بافی می ماند. به عنوان نمونه، ژن مربوط به @@N@@بیماری موروثی «تالاسمی ماژور (شدید)»، تنها در مغز استخوان فرد مبتلا (یعنی محلّ @@N@@تولید گلبول های قرمز)، فعّال است، در حالی که در تک تک سلول های بدن وی وجود دارد.

@@N@@اگر ژن یک صفت نامرغوب (مثلاً پاهای پرانتزی شکل یا نازایی یا بیماری تالاسمی) از @@N@@یک والِد (یعنی یک از والدین) به فرزند برسد، در وی خفیف باقی می ماند و حدّاکثر در @@N@@حدّ والد خود، بروز می کند؛ امّا اگر از دو والد (یعنی هم از پدر و هم از مادر) به @@N@@وی رسیده باشد، در وی تقویت و تشدید می شود.

@@N@@اگر پدر و مادری که نسبت خونی (خویشاوندی نَسَبی) با هم ندارند، به عنوان مثال، هر @@N@@کدام، پنج صفت موروثی خوب (امّا متفاوت با صفات آن دیگری) داشته باشند، فرزند آنها @@N@@ممکن است تمامی آن ده صفت را به ارث ببرد و داشته باشد، امّا در ازدواج خویشاوندان @@N@@با یکدیگر، اصولاً احتمال بروز صفات خوب و غیرهمسان در فرزند، اندک است و چون تنوّع @@N@@صفات وجود ندارد، در عین این که احتمال بروز و تشدید یک صفت خوب در فرزند هست، @@N@@امکان بروز و تشدید یک صفت نامرغوب در وی نیز (تا چند برابر یک ازدواج غیر @@N@@خویشاوندی) وجود دارد.

@@N@@تالاسمی، یک بیماری غیر واگیر خونی و ارثی است که در اثر اختلال در تولید گلبول @@N@@قرمز8 ایجاد می شود. این بیماری از طریق والدین حامل ژن معیوب، به فرزندان منتقل @@N@@می شود.

@@N@@تالاسمی به دو صورتِ ماژور (شدید) و مینور (خفیف)، ظهور می کند. چنانچه زن و شوهری @@N@@هر دو حامل ژن معیوب باشند، 25 درصد فرزندان آنها مبتلا به تالاسمی شدید، پنجاه @@N@@درصد مبتلا به تالاسمی خفیف (یعنی مانند والدین خود) و 25 درصد نیز سالم خواهند @@N@@بود.

@@N@@چنانچه از والدین، یکی سالم و دیگری حامل ژن معیوب باشد، پنجاه درصد فرزندان، سالم @@N@@و پنجاه درصد مبتلا به تالاسمی خفیف (حامل ژن معیوب) می شوند.

@@N@@مبتلایان به تالاسمی ماژور، قبل از هجده ماهگی، به رنگ پریدگی مبتلا می شوند، خوب @@N@@نمی خوابند، خوب غذا نمی خورند و اگر درمان نشوند، می میرند. تنها راه کنترل این @@N@@بیماری، تزریق منظّم خون است که باید هر چهار هفته یک بار صورت گیرد و به هر حال، @@N@@هنوز درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده و عمر مبتلایان به آن، کوتاه است.

@@N@@البته هر کسی (حتّی دو زوج غیر خویشاوند) ممکن است حامل ژن تالاسمی باشد، پس @@N@@تالاسمی فقط نتیجه ازدواج های فامیلی نیست و هر زوج جوانی، قبل از رسمیت یافتن @@N@@ازدواج ،لازم است که مشاوره ژنتیک و آزمایش خون، کمک بگیرند تا اطمینان یابند که هر @@N@@دو (با هم) حامل ژن تالاسمی نیستند؛ امّا به هر حال ،متخصّصان، یکی از بهترین @@N@@راه های پیشگیری از این بیماری (و هر بیماری وراثتی دیگری) را خودداری از @@N@@ازدواج های فامیلی می دانند.

@@N@@جامعه شناسی و تاریخ، گواهی می دهند که ازدواج فامیلی، ا زاقتضائات و سنّت های @@N@@زندگی قبیلگی (برای حفظ اسرار و حریم و حدود و میراث مادّی و سنّت ها و هویت @@N@@قبیله) است که با آغاز عصر شهرنشینی، به تدریج، تضعیف و در بخی جوامع هم منسوخ شده @@N@@است؛ 9 چرا که بشر، بیش از هزار سال است که به این نتیجه رسیه است که ازدواج با @@N@@سایر ملل و اقوام و خانواده ها، به ظهور استعدادهای تازه و نبوغ و… می انجامد و @@N@@اصولاً بزرگ ترین فرهنگ ها و تمدّن ها، در محلّ تلاقی دو تمدّن یا در نتیجه مهاجرت @@N@@گروهی انسان ها (و طبعاً ازدواج های برون نژادی و برون سرزمینی) شکل گرفته اند.10

@@N@@اقتصاددانان، بویژه در بحث از اقتصاد توسعه، وقتی به موضوعات رفاه اجتماعی و لوزم @@N@@حمایت از شهروندان در برابر مشکلات سلامتی و بهداشت می رسند، بر بیماری های خاص و @@N@@معلولیت ها تمرکز می کنند و هزینه های مادّی تحمیل شده بر هر خانواده دارای بیمار @@N@@خاص یا معلول را محاسبه می نمایند تا بتوانند بودجه های لازم را برای «بهزیستی» و @@N@@«تأمین اجتماعی» و «بیمه ها» و «خدمات شهری» در نظر بگیرند.

@@N@@به عنوان نمونه، در کشور ما، در حال حاضر، بیش از 22هزار نفر به تالاسمی ماژور، @@N@@مبتلا هستن که هزینه مادّی نگهداری هر یک از آنها، تقریباً شانزده میلیون تومان در @@N@@سال است.11 این، غیر از هزینه هی روحی و رنج های معنوی تحمیل شده به فرد مبتلا و @@N@@خانواده وی است که پژوهشگران اجتاعی و روان شناسان، ابعاد آن را بسیار فراتر از @@N@@هزینه های مادّی می دانند و معتقدند که باید از طریق افزایش آگاهی شهروندان و بویژه @@N@@زوج های جوان، نسبت این مبتلایان و معلولان را در نسل های بعد، کاهش داد.

@@N@@1 . در این مورد، می توانید منابع بسیار گسترده فقه و حدیث شیعه و اهل سنّت را در @@N@@نرم افزار زیر، جستجو نمایید: کتاب خانه اهل بیت، تولید: مرکز معجم فقهی (وابسته به @@N@@دفتر ایة الله سید علی سیستانی در قم).

@@N@@2 . دانش نامه امیرالمؤمنین، ج1، ص179.

@@N@@3 . درباره این گونه «احکام خاص» یا «قضیةٌ فی واقعةٍ»، رجوع کنید: حدیث زندگی، ش @@N@@،ص

@@N@@4 . النّهایة، ابن اثیر، ج3، ص106؛ المَجازات النّبویة، شریف رضی، ص92.

@@N@@5 . مسالک الأفهام، شهید ثانی، ج2، ص38؛ المَحجَّة البَیضاء، فیض کاشانی، ج3، ص94.

@@N@@6 . به عنوان نمونه، رجوع کنید: بهداشت و تنظیم خانواده، تهران: اداره کل بهداشت @@N@@عمومی و پیشگیری (وزارت بهداشت)، 1373، ص121 (پاسخ ایة الله ناصر مکارم شیرازی به @@N@@پرسش دانشکده علوم پزشکی ایلام).

@@N@@7 . انسان، دارای 46 کروموزوم، سگ دارای 78 کروموزوم، نخود فرنگی دارای 14 کروموزوم @@N@@و پشه دارای شش کروموزوم است.

@@N@@8 . به تعبیر دقیق تر: در تولید هموگلوبین ها (یعنی مولکول های پروتئین آهن دار @@N@@موجود در گلبول قرمز خون) اختلال ایجاد می کند. هموگلوبین، وظیفه انتقال اکسیژن به @@N@@بافت ها را بر عهده دارد.

@@N@@9 . تاریخ اندیشه اجتماعی، بارنز و بکر، مترجم: جواد یوسفیان، تهران: امیرکبیر، @@N@@ص183.

@@N@@10 . تاریخ تمدّن، آرنولد توین بی، مترجم: یعقوب آژند، تهران: مولی، ص29.

@@N@@11 . بهداشت محیط خانواده، تهران: رفتر برنامه ریزی فرهنگی و مشاوره (وزارت آموزش و @@N@@پرورش)، 1374، ص47.

@@N@@ـ آموزش برای بهداشت، سازمان جهانی بهداشت، مترجم: سعید پارسی نیا، تهران: چهر، @@N@@1371.

@@N@@ـ بهداشت همگانی، محمد علی موسوی و گیتی ثمر، تهران: چهر، 1380، ج2.

@@N@@ـ بهداشت، نیلفروشان و ضرّابی و میرصیامی، تهران: معاونت بهداشت (وزارت بهداشت)، @@N@@1383.

@@N@@ـ اسلام و تنظیم خانواده، سید حسن خمینی، تهران: عروج، 1382.

@@N@@شناخت و آشنایی، شرط اصلی ازدواج است

موضوع: ویژه مسائل زنان و خانواده

موضوع: فرهنگی, مسائل اجتماعی, دانشجویی

موضوع: علوم انسانی

دیدن نظرات

نسخه چاپی

ازدواج‌های فامیلی در اسلام نه تنها منع نشده که توصیه هم شده. ازدواج دختر عمو و پسرعمو حتی پیوندی مقدس و عقدی در آسمان‌ها دانسته شده است؛ یکی از دلایل مذهبی‌اش؟ ازدواج دختر پیامبر مسلمانان با امام اول شیعیان.

امروز اما علم ژنتیک از احتمالات ترسناکی در سرنوشت فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها حرف می‌زند. احتمالاتی که در طول سالیان نمونه‌های بسیاری از آن به ثبت رسیده. علم می‌گوید جهش ژنتیکی در این ازدواج‌ها می‌تواند شانس بروز اختلالات ژنتیک را در فرزندان حاصل این ازدواج‌ها بالا ببرد.

در تابوی این هفته دکتر تقی کیمیایی اسدی، پزشک متخصص مغز و اعصاب در واشینگتن و آیت‌الله محمد موسوی بجنوردی در تهران بر سر همین موضوع بحث می‌کنند.نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

No media source currently available

آقای موسوی بجنوردی نگاه اسلام به ازدواج فامیلی که حالا مهم‌ترین شکل آن ازدواج دخترعمو و پسرعمو است که در فرهنگ ایرانی هم گفته می‌شود که عقد آنها در آسمان بسته شده و نکاتی از این دست؛ چیست؟ به نظر می‌رسد که اسلام این نوع ازدواج را بیشتر توصیه کرده است.

محمد موسوی بجنوردی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. مثلاً ما می‌بینیم که مولا امیرالمومنین و حضرت فاطمه، صدیقه‌ کبری سلام‌الله علیها با هم ازدواج کردند. اینها پسرعمو و دخترعمو بودند. همین طور حضرت زینب با پسرعموی‌اش عبدالله ابن‌ جعفر، [فرزند] برادر امیرالمونین سلام‌الله علیه است و زینب هم که دختر امیرالمومنین است اینها هم با هم ازدواج می‌کنند. یک امر خیلی رایجی بوده که پسرعمو دخترعمو را می‌گیرد.

من خب در نجف متولد شده‌ام و حتی در عراق هم خاطرم می‌آید که اصلاً دخترعمو نمی‌توانست با کس دیگری ازدواج کند. باید با پسرعموی خودش ازدواج کند. می‌خواهم بگویم فرهنگ عربی است و در عرب این طوری است که به آنها بر می‌خورد دخترعمو برود با غریبه ازدواج کند. دخترعمو باید با پسرعمو ازدواج کند. این فرهنگ بوده و «بناتنا لأبنائنا». یعنی دختران ما برای فرزندان‌مان. چون عرب پسر برادر را فرزند خودش می‌دان

. یعنی طوری بود که یک فرهنگی بود در جهان عرب که اسلام هم به آن عمل کرد که خب نزدیک‌ترین فرد به پسرعمو همان دخترعمو است دیگر چون از یک فرهنگ و تیره و خون هستند و اسلام می‌گوید که باید هر دو با هم کفو باشند. یعنی از حیث فرهنگ و حیث همه چیز کفو همدیگر باشند زن و مردی که می‌خواهند ازدواج کنند. مثلاً ما می‌بینیم بعضی از جوان‌های ما از ایران و عراق و کشورهای اسلامی می‌روند در اروپا ازدواج می‌کنند در حالی که آنها کفوشان نیستند. کفو یک مرد مسلمان، زن مسلمان است. به نظر من این مسئله فطری است.

اجازه بدهید برگردیم به آقای دکتر کیمیایی و درباره نکاتی که شما مطرح کردید با ایشان صحبت کنیم. آقای دکتر کیمیایی اسدی، آقای موسوی بجنوردی از تیره و خون صحبت کردند. آیا همین نمی‌تواند مسئله باشد؟ چون از لحاظ ژنتیک صحبت بر سر این است که اتفاقاً از یک خون بودن می‌تواند تالی داشته باشد که شاید چندان خوشایند نباشد

تقی کیمیایی اسدی: به طور متوسط هر انسانی یک تا دو موتاسیون خیلی خطرناک در ژن خود دارد که مغلوب است. ژن مغلوب ژنی است که اگر بخواهد ظاهر شود باید روی هر دو کوروموزم قرار بگیرد. ژن غالب آن است که اگر روی یک کوروموزم هم باشد می‌تواند بیماری ایجاد کند.

ما بیشتر در ازدواج‌های فامیلی دنبال همین ژن‌های مغلوب هستیم که از هر دو طرف می‌تواند به ارث برسد. حالا این یک تا دو موتاسیون که گفتم مغلوب و در همه هست،‌ می‌تواند در ازدواج‌های غیرفامیلی هم اتفاق بیافتد اما تعداد خیلی زیادی موتاسیون‌های خیلی کوچک هست که در فامیل‌ها وجود دارد و اگر آنها با هم ازدواج کنند، شانس‌ اینکه ژن‌‌های مغلوب ظاهر شود بسیار بالاتر می‌رود. به خاطر این که یکی از پدر به ارث می‌رسد و یکی از مادر و این پدر و مادر با هم فامیل هستند و شانس این که ژن‌های مغلوب ظاهر شود ۲۵ درصد است. یعنی ۲۵ درصد بچه‌های اینها ممکن است این ژن مغلوب را داشته باشند و اختلال ژنتیکی عمیقی پیدا کنند. ۵۰ درصد بچه‌ها ناقل همین ژن می‌شوند و باز هم اگر در نسل‌های بعدی با هم ازدواج کنند همین اختلالات ژنتیکی ظاهر می‌شود. ۲۵ درصد آنها هم شانس می‌آورند و این ژن در آنها از بین می‌رود.

این را در تاریخ هم می‌بینیم که خانواده‌‌های سلطنتی اروپایی با همدیگر ازدواج می‌کردند و بیماری‌های خیلی شدیدی مثل هموفیلی،‌ اختلالات یادگیری و اختلالات رفتاری در آنها پیدا شد که جدیداً دیگر اصلاً با هم ازدواج نمی‌کنند. حتی در خانواده خود من اتفاق افتاد. پدر و مادر من پسرعمه و دختردایی بودند و من برادری داشتم که سندرم بسیار بسیار نادری گرفت که تنها ۳۰۰ مورد آن گزارش شده و این بچه هیچ وقت نتوانست راه برود؛ فقط به خاطر این که پدر و مادرم با همدیگر فامیل بودند این اختلال نادر ژنتیکی در او پیدا شد.

اجازه بدهید که برگردیم به آقای موسوی بجنوردی ببینیم که با نکاتی که شما گفتید ایشان چه پاسخی دارند؟ آقای موسوی بجنوردی آقای دکتر می‌گویند که به هر حال امکان و شانس اختلالات ژنتیک در این نوع ازدواج‌ها خیلی بالا می‌رود. شما اشاره می‌کنید به سابقه تاریخی مذهبی که مثلاً امام اول شیعیان و دختر پیامبر اسلام نسبت فامیلی داشتند ولی صحبت‌های آقای دکتر درحقیقت این نگرانی علمی را به دنبال دارد که ثابت شده اختلالات ژنتیک به وجود می‌آید. شما چه پاسخی می‌خواهید بدهید؟

موسوی بجنوردی: من در نجف متولد شده‌ام. در آنجا کاملاً واقف بودم بر این مسائل. در عرب‌های عراق دخترعمو مال پسرعمو است و اصلا کسی جرئت ندارد بیاید دختری را بگیرد که پسرعمو دارد. او باید بگیرد. الی ماشاءالله من در آنجا ازدواج می‌دیدم که می‌شد و هیچ وقت نشنیدم که اختلالی باشد. بر اساس تجربه و مشاهدات من هیچ وقت ندیدم. یک مورد هم حتی نبود که اختلالاتی باشد در فرزندان‌شان. خود من، خانم من دخترعموی من است. ما پسرعمو و دخترعمو هستیم. الان هم ۵۱ سال است که ازدواج کرده‌ایم و پنج فرزند داریم، سه پسر و دو دختر؛ ماشاءالله حالا شما هم خانم هستید – یکی از یکی خوشگل‌تر و سالم‌تر.

سلامت باشند.

موسوی بجنوردی: (می‌خندد) همه هم تحصیل کرده هستند. من به خودم نگاه می‌کنم با این که ازدواج دخترعمو و پسرعمو است، چنین چیزی نیست. به عراق نگاه می‌کنم آنجا هم با وجودی که خیلی به ازدواج دختر عمو و پسرعمو مقیداند اما چنین چیزی نیست.

البته آقای موسوی بجنوردی این نکته‌ای هم که شما مطرح می‌کنید که دخترعمو مال پسرعمو است -نقل قول از شما می‌کنم- یا اینکه در این فرهنگ حتماً باید دخترعمو با پسرعمو ازدواج کند در این فرهنگ،‌ این هم خودش مورد سوال است برای این که آزادی انتخاب افراد، بخصوص زن را زیر سؤال می‌برد. شاید زن واقعاً نخواهد با پسرعموی‌اش ازدواج کند.

موسوی بجنوردی: البته اگر نخواست اجباری نیست. این را به شما عرض کنم. پسرعمو اولویت دارد. یعنی اگر چند تا خواستگار داشته باشد پسرعمو اولی است. حالا اگر پسرعمویی چشم چپی دارد، کچل است یا فلان خب نمی‌گیرد. این اجبار نیست. به اعتبار عاطفه و علاقه، دخترعمو با پسرعمو یا پسرعمو یا پسرعمو خیلی به هم نزدیک هستند. می‌گویند ما یک خون هستیم و خیلی از فرهنگ ما با هم مشابه است و خصوصیات و خصلت‌ها به هم خیلی نزدیک است.

آقای دکتر کیمیایی البته با یک یا دو نمونه می‌دانم که بحث علمی را نمی‌شود پیش برد اما خب آقای موسوی بجنوردی هم اشاره می‌کنند که در مورد خودشان این اتفاق افتاده و علاوه بر باور مذهبی یا فرهنگی، تجربه شخصی خودشان را هم در میان می‌گذارند. ممکن است توضیح دهید که مواردی که این ازدواج‌ها صورت گرفته و اتفاقی نیفتاده را چه‌طور می‌توانیم توصیح بدهیم؟

کیمیایی اسدی: بله خب با خوش‌شانسی حامل ژن موتاسیون یافته نیستند. ژن موتاسیون‌پیدا کرده‌ای که بیماری‌زا باشد ندارند. ببینید ژنی هست به نام MAO مونوآمینو آکسیدیس نوع A که در واقع مسئول متابولیسمِ هورمون Catecholamines است و خلق و خو و رفتارهای آدم را کنترل می‌کند. اگر اختلالی در این ژن وجود داشته باشد بچه‌هایی که متولد می‌شوند به‌شدت خشن هستند.

من نمی‌دانم که در عراق که این قدر در طول تاریخ خشونت بوده و از زمان پیغمبر امام حسین را سر بریده‌اند و همین طور جنگ و قتل عام بوده آیا اینها واقعا در همین ژن MAO نوع A همین اختلال را دارند که هنوز هم این طور خشونت نشان می‌دهند؟ ‌آیا در عراقی‌ها چنین ژنی هست که بر اثر ازدواج پسرعمو و دخترعمو که این قدر شایع است، این قدر این ژن شایع است و این قدر با هم خشونت نشان می‌دهند؟‌

البته این توهینی به عراقی‌ها و ملی‌گرایی نشود. ولی به طور کلی بیش از ۱۰۰ موتاسیون هست که به صورت ژنتیک اتفاق می‌افتد و اگر در پدر و مادری که با هم ازدواج می‌کنند پیش بیاید حتماً بچه‌شان ۲۵ درصد مبتلا می‌شود و از نسلی به نسل دیگر هم می‌رود و هر چه بیشتر با هم ازدواج کنند این موتاسیون‌ها بیشتر می‌شود و در واقع از ژنوتیپ به فنوتیپ تبدیل می‌شوند.

اگر کسی با بیماری‌های نورولوژیک یا بیماری‌های خونی مثل هموفیلی آشنایی داشته باشد یا بیماری‌های دیگری که به طور ژنتیکی به ارث می‌رسد یا این سندرم‌‌هایی که مردم را ضداجتماع می‌کند، می‌بیند که بیشتر اینها ناشی ار توارث ژن‌های مغلوب است و بیشتر هم در فامیل‌ها ظاهر می‌شود.

آقای موسوی بجنوردی بنابراین پرسش اینجا این می‌شود که اگر اعتقاد به این که ازدواج دخترعمو و پسرعمو که گاهی حتی گفته می‌شود ازدواج مقدسی است، در سیره ائمه مسلمانان هم بوده…اما اگر به طور مثال شما بدانید که چنین تالی و نتیجه‌ای می‌تواند داشته باشد، آن موقع آیا همچنان خواهید گفت که این ازدواج چون بین امام اول شیعیان و دختر پیامبر اسلام صورت گرفته، ازدواجی است که می‌توان از آن دفاع کرد؟

موسوی بجنوردی: خب من تخصصم حقوق و فقه و فلسفه است. اما تجربه خودش به نظر من از آگاهی علمی بالاتر است. من عرض کردم من تولدم در شهر نجف بود و آدمی بودم خیلی اجتماعی و مربوط با مردم چه در کربلا و چه در نجف و چه جاهای دیگه. من یک مورد را ندیدم کسی بیاید بگوید. چون آنجا هم عرض کردم که مقیداند دخترعمو مال پسرعمو است. یک مورد را من ندیدم و نشنیدم که بچه‌هاشان معلول باشد. مشاهدات و تجربیاتی که در تمام این مدت داشتم [خلاف این را نشان می‌دهد]. فرمایشی هست از امیرالمومنین که می‌گوید «بناتنا لأبنائنا» که منایه است و یعنی دخترعمو مال پسرعمو است. این مسئله برایشان فرهنگی الزامی است و من تا به حال یک مورد را نشنیده‌ام که فرزندان اینها معلول باشند.

حالا ما بیشتر راجع به جهان اسلام یا جامعه ایران و خاورمیانه در اینجا بحث کردیم ولی آقای دکتر کیمیایی در آمریکا هم که ما هستیم فقط فکر می‌کنم در شش ایالت است که ممنوع شده ازدواج بین آنچه که اینجا به آن می‌گویند first cousin، دخترعمو و پسرعمو و شکل‌های دیگر این ازدواج فامیلی. در بعضی از این ایالت‌ها گفته شده که اگر بالای ۶۵ سال باشند و بخواهند با هم ازدواج کنند اشکالی ندارد، در ۶ ایالت به طور کلی ممنوع شده و در بقیه ایالت‌ها ممنوعیتی وجود ندارد. اگر این نگرانی ژنتیک به لحاظ علمی وجود دارد چرا می‌بینیم که در جامعه‌ای مثل آمریکا هم وضع، تفاوت عمده‌ای نمی‌کند؟

کیمیایی اسدی: ببینید چند تا مسئله اینجا مطرح است. یکی برداشت‌های شخصی است که هیچ ارزشی در علم ندارد یعنی هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که برداشت‌های شخصی‌اش قابل تعمیم به جامعه است. نکته دیگر این که سنت‌ها همه زیر سؤال هستند. تمام رفتارهای سنتی، چه دینی و چه غیردینی زیر سؤال هستند، از ختنه کردن گرفته تا ازدواج دخترعمو و پسرعمو.

هنوز در سنت‌ مسیحیت مقدار زیادی ممنوعیت [در این مورد] هست. ولی در آمریکا وقتی که دخترعمو و پسرعمو با هم ازدواج می‌کنند یا فامیل نزدیک هستند از زمان حاملگی اینها تحت نظر هستند و تست‌های ژنتیکی در مایع آمیونتیک بچه انجام می‌گیرد و بچه مرتب سونوگرام می‌شود و اگر اختلالی داشته باشد بچه سقط می‌شود و نمی‌گذارد متولد شود.

یک نکته دیگه هم بگویم از نظر اجتماعی وقتی که دختر و پسرهای فامیل با هم بزرگ می‌شوند به‌طور کلی تمایل جنسی‌شان نسبت به هم کم می‌شود. این را در چینی‌ها مطالعه عمیقی کرده‌اند. اگر دخترعمو و پسرعموهای ایران و عراق و …هم از نزدیک با هم بزرگ شوند میل جنسی‌شان نسبت به هم کم می‌شوند و مردها اکثراً دنبال زنان دیگر می‌روند و شاید یکی از ریشه‌های چندهمسری یا چندزنی در همین هم باشد.

موسوی بجنوردی: اجازه می‌دهید پاسخ بدهم؟

خواهش می‌کنم بفرمایید.

موسوی بجنوردی: اولاً خود خانم بنده دخترعموی من است و من هم پسرعموی او هستم. ایشان وقتی با بنده ازدواج کرد ۱۴ سالش بود و من ۱۸ سال. همان عشق و علاقه‌ای که آن وقت داشتیم اگر نگویم بیشتر شده، هنوز هم الان باقی است. بعد هم اساساً شما قبول دارید که تجربه در نظریات علمی می‌تواند دخالت داشته باشد؟

کیمیایی اسدی: تجربیات شخصی هیچ ارزشی ندارد.

موسوی بجنوردی: نه جامعه. یک جامعه‌ای چیزی را تجربه کند. می‌تواند در نظریات علمی دخالت کند؟

کیمیایی اسدی: به شرط اینکه دانشمند بی‌طرفی نتیجه رفتار اجتماعی را بررسی کند و چندین هزار مورد را آمار دقیق بگیرند آن وقت ارزش دارد. ولی تجربه فردی هیچ گونه ارزشی ندارد.

موسوی بجنوردی: الان در جهان عرب معروف است. می‌گویند التجربه اکبرُ برهان. عرض کردم خدمت‌تان که در عراق ۹۰ درصد ازدواج‌ها بین پسرعمو و دخترعمو است.

کیمیایی اسدی: شما خبر دارید واقعاً در خانه‌های اینها چه می‌گذرد؟ چند تا از بچه‌هاشان مرده متولد می‌شوند؟ یا اینکه بچه‌ها متولد می‌شوند و می‌گذارند بمیرند؟ چون به شدت مبتلا هستند و عقب‌مانده‌های شدید هستند؟ من مطمئن‌‌ام که در جوامعی مثل عراق تعداد کم‌توانی‌های ذهنی با این چیزی که شما می‌گویید باید به‌شدت بالاتر از غرب باشد. این تجربه شما کاملاً محدود است و اصلاً نمی‌شود هیچ نتیجه‌ای از آن گرفت.

موسوی بجنوردی: اجازه بفرمایید بنده عرض‌ام را بکنم.نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

بله خواهش می‌کنم بفرمایید آقای موسوی بجنوردی.

موسوی بجنوردی: ببینید پدر من در آنجا یکی از مراجع بزرگ تقلید بود. ما در یک خانواده‌ای هستیم که با اکثر مردم مربوط بودیم. هم آنها با ما ارتباط داشتند و هم ما ارتباط داشتیم. یعنی آگاهی دارم. این طوری که آقای دکتر می‌گوید خیال می‌کند بنده در خانه نشسته‌ام و در را بسته‌ام و همین طوری دارم برای خودم صحبت می‌کنم. من که از خودم صحبت نمی‌کنم. آدمی بودم که در آنجا با جامعه مربوط بودم. یک مورد را هم من یادم نمی‌آید در ۲۰ سالی که در نجف بودم که ببینیم بچه‌های آنها معلولند.

کیمیایی اسدی: یعنی ادعایی که ایشان می‌کنند مثل اینکه ژنتیک عراقی‌ها با بقیه انسان‌ها متفاوت است. من فکر نمی‌کنم چنین چیزی درست باشد.

موسوی بجنوردی: (می‌خندد) حرف عجیبی است… مگر ژنتیک فرق می‌کند؟ در تمام انسان‌ها یک شکل است دیگر.

کیمیایی اسدی: اجازه بدهید من یک مثالی بزنم. در مغز ماده‌ای هست به اسم دوپامین که دوپامین شماره دو گیرنده‌هایی دارد که گیرنده‌هایش را روی کوروموزم شماره یازده رمزگذاری می‌کند. اگر این موتاسین داشته باشد پدر و مادرها ممکن است هیچ کدام‌شان الکُلیک (معتاد به الکل ) نباشند اما اگر پسرعمو و دخترعمو باشند، بچه‌شان که بزرگ شود حتما یا الکُلیک می‌شود یا معتاد. ۲۵ درصد بچه‌هاشان.

این چیز ثابت‌شده است یا اگر ناقل ژن فنیل کتونوری باشند که عامل یک درصد عقب‌ماندگی‌هاست یعنی درواقع تعداد زیادی از انسان‌ها مخصوصا یهودی‌ها که خیلی بین خودشان ازدواج می‌کنند ناقل این بیماری هستند و بچه‌شان فنیل کتونوری پیدا می‌کند. بهترین مثالی که من می‌توانم بزنم برای اجتماعات، اجتماعات یهودی‌ها هستند. یهودی‌ها به خاطر این که خودشان را قاطی بقیه اجتماعات نکرد‌ه‌اند، عملاً قریب به اتفاق بیماری‌های ژنتیکی که قابل تشخیص است در یهودی‌ها اول تشخیص داده شده‌اند. بیماری‌های بسیار نادری که در گروه‌ها و اجتماعات وسیع‌تر دیده نمی‌شود.

شما اگر آمار اختلالات ژنتیکی را بخوانید می‌بینید که در خانواده یهودی‌ها بیشتر است.

آقای موسوی بجنوردی یک نکته آقای کیمیایی گفتند در مورد کاهش میل و کشش جنسی به خاطر اینکه پسرعمو و دختر عمو از بچگی با هم بزرگ شده‌اند و این می‌تواند مسائلی ایجاد کند. در این مورد اگر توضیحی دارید به نظرم بد نیست که بفرمایید و بعد می‌توانیم جمع‌بندی شما اساساً درباره موضوع بشنویم.

موسوی بجنوردی: الآن حدود ۵۰ سال است که از ازدواج ما می‌گذرد و عشق و علاقه‌ای که قبلاً داشتم باور کنید هیچ کمتر نشده…نه از طرف من نه از طرف ایشان.

کیمیایی اسدی: می‌توانم بپرسم شما و خانم‌تان با هم بزرگ شدید یا جداگانه؟

موسوی بجنوردی: نه خانم من ایران بود. من تابستان‌ها می‌آمدم ایران. ایشان در خراسان بود. من رفتم آنجا و دیدم و پسندیدم و سریعاً هم ازدواج کردیم و الان ۵۰ سال می‌گذرد و الان هم مثل همان روزی که پسندیدم علاقه هست. می‌خواهم عرض کنم کلیت ندارد. ممکن است در بعضی‌ها باشد اما کلیت ندارد. شما اگر بخواهید یک نظریه علمی را ثابت کنید باید کلیت داشته باشد نه اینکه در بعضی موارد باشد و بنده تسری بدهم و بگویم همه این طور هستند. این را قبول دارید آقای دکتر؟

کیمیایی اسدی: این موردی که شما می‌فرمایید در مورد شما صدق نمی‌کند ولی این موضوع را در چینی‌ها مطالعه عمیقی کرده‌اند که با هم بزرگ شدن باعث شده مثل خواهر و برادر به هم نگاه می‌کردند. این یک رمز ژنتیکی است که گذاشته شده و اگر کسی با کس دیگر بزرگ شود به طور سرشتی این کد ژنتیکی هست که میل جنسی را کم می‌کند. شما و دخترعموتان از این نظر کاملاً غریبه بودید.

موسوی بجنوردی: بله من ایشان را ندیده بودم.

کیمیایی اسدی: بله و شما اختلال ژنتیکی نداشتید و شانس آوردید ولی به شما توصیه می‌کنند بچه‌هاتان را نگذارید که با پسرعمو، دخترعمو یا دختر دایی، عمه و هرکدام ازدواج کنند.

موسوی بجنوردی: حتی در روان‌شناسی هم تجربه یک برهان قوی است و ما نباید فقط برویم روی فرمول‌هایی که درست می‌کنیم. دخترعمو با پسرعمو، پسردایی با دخترعمه، این ازدواج‌ها خیلی فراوان است چه در ایران و چه در نجف و من ندیدم یک مورد که فرزندان اینها معلول باشند یا عقب‌ماندگی داشته باشند یا نقص عضوی داشته باشند.

اما خب من آقای دکتر را هم یک آدم دانشمندی می‌دانم که در این علم متخصص است و نمی‌خواهم دخالت بکنم ولی از نظر تجربی و براساس متون دینی که ما داریم که تأکید می‌کند تا می‌توانید با غریبه ازدواج نکنید، چون فرهنگ آنها را خوب می‌دانید و آشنا هستید و می‌توانید با هم خوب زندگی کنید. حالا بنده بروم یک غریبه را بگیرم. من ۱۲ سال عضو شورای عالی قضایی بوده‌ام. کم موردی می‌دیدم که طلاق بین فامیل بشود. معمولاً آنها که با غریبه ازدواج کرده بودند چون فرهنگ‌شان دو تا در می‌آمد، اختلاف و منجر به طلاق می‌شد.

آقای دکتر کیمیایی خب نظر آقای موسوی بجنوردی است. در حقیقت حمایت می‌کنند می‌گویند که حتی اختلافات کمتر است و توصیه می‌کنند. شما در جمع بندی خودتان چه توصیه‌ای خواهید داشت و چه نکاتی را می‌خواهید مطرح کنید؟

کیمیایی اسدی: توصیه‌ام این است که ازدواج‌های فامیلی هر چه نزدیک‌تر باشد شانس پیدا شدن اختلالات ژنتیکی بالاتر و بالاتر می‌رود. اختلالات ژنتیکی تنها این نیست که بچه فلج شود یا نابینا شود. یا اصلا به طور کلی عقب‌ماندگی ذهنی پیدا کند. بلکه ممکن است عامل رفتارهای خشونت‌آمیز هم باشد و موجب زیاد شدن تمایل به اعتیاد و الکلیسم شود.

اینها همه ژنتیک هستند و همه‌شان هم ژن مغلوب دارند که با ازدواج‌های فامیلی بیشتر می‌شود. مخصوصاً بیماری‌های روانی مثل دوقطبی‌ها و اسکیزوفرنی هم ژن بعضی انواع‌شان معلوم است و ازدواج فامیلی شانس اینها را بالا می‌برد. به همین جهت به‌شدت توصیه می‌کنم که هر چه می‌توانید دورتر از فامیل ازدواج کنید. این باعث تنوع ژنتیکی می‌شود و نه‌تنها شانس بیماری‌های را کمتر می‌کند بلکه این که شانس این که زکاوت بچه‌هاتان هم بیشتر شود بالاتر می‌رود. چون خیلی از این موتاسیون‌‌ها خفیف هستند و باعث کاهش زکاوت در بچه‌ها می‌شوند. اگر از خانواده‌های خیلی دور ازدواج کنید شانس این که این موتاسیون‌ها را داشته باشند کمتر و شانس این که بچه‌تان باهوش‌تر دربیاید بیشتر می‌شود.

بسیار سپاسگزارم آقای دکتر کیمیایی اسدی و آقای آیت‌الله موسوی بجنوردی که در برنامه تابو مهمانان ما بودید.

فهیمه خضر حیدری روزنامه‌نگار ایرانی است که از سال ۱۳۸۹ با رادیوفردا همکاری می‌کند. او که از جمله در حوزه‌های اجتماعی و زنان فعالیت داشته، در سال‌های اخیر مجلات هفتگی جامعه و تابو را برای رادیوفردا تهیه کرده است.

نظرات بیشتر

تابو؛ مجموعه برنامه جدیدی است از رادیوفردا. در تابو هر هفته فهیمه خضر حیدری، با دو‌ مهمان برنامه درباره موضوعاتی که اغلب کمتر درباره‌شان بحث و گفت‌وگو کرده‌ایم، به مناظره می‌نشیند. موضوعاتی که گاه حتی ممکن است از طرح کردن‌شان هراس داشته باشیم.
تابو را هر هفته پنج‌شنبه‌ها ساعت هفت‌ونیم بعدازظهر به وقت ایران از رادیوفردا بشنوید.

© ۲۰۲۲ تمام حقوق این وب‌سایت، بر اساس مقررات کپی‌رایت، برای رادیو فردا محفوظ است.

---

---

64 kbps | MP3

https://civilica.com/doc/606600/

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مقالات فوق بر اساس داده کاوی مقالات مطالعه شده توسط پژوهشگران محاسبه شده است.

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱

تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ – کد پستی: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳

تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است

اکرمی، س. (1385). ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاوره ژنتیک و عقاید. مجله بیماریهای کودکان ایران, 16(3), 359-365. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47699

اکرمی سیدمحمد. ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاوره ژنتیک و عقاید. مجله بیماریهای کودکان ایران. 1385 [cited 2022February06];16(3):359-365. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47699

اکرمی، س.، 1385. ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاوره ژنتیک و عقاید. مجله بیماریهای کودکان ایران, [online] 16(3), pp.359-365. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47699.

نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1
نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

کدپستی: 1461965381

تلفن و دورنگار: 4 الی 44265001

کارگاه های آموزشی

اخبار

JCR

خبرگزاری سیناپرس

پیوندهای مرتبط

---

نرم افزار استخاره با توجه به نظرات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی )

هدانا – سيري در معارف هدايت بخش اهل البيت عليهم السلام

آنچه در مورد انتخاب همسر در آيين اسلام تأكيد شده است صلاحيت، تقوا، عفاف و حسن خلق است و فرقى نمى‏كند كه از فاميل باشد يا غير آن. بنابراين اولويت را به ديانت و اخلاق بدهيد و به نكات چندى توجه داشته باشيد:

آيا ازدواج با دختر فاميل گناه دارد؟

در مورد ازدواج فاميلى در منابع روايى شيعه نفيا و اثباتا مطلبى نيافتيم.نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

تنها در منابع اهل سنت از پيامبر اكرم (ص) نقل شده است اغتربوا لاتضووا با افراد دور (غريبه) ازدواج كنيد تا فرزندانتان لاغر و ضعيف نباشند،(1).

همچنين در منابع روايى شيعه از امام زين ‏العابدين (ع) روايت شده است «من تزوج لله و لصله الرحم توجه الله بتاج الملك و الكرامه» «كسى كه براى خداوند و صله رحم ازدواج كند خداوند او را به تاج پادشاهى و كرامت سرافراز مى‏كند»(2)

از اين روايت استفاده مى‏شود ازدواج با فاميل در راستاى صله رحم اگر باشد امرى پسنديده است.

قابل ذكر است صحت روايت نقل شده از منابع اهل سنت و معنايى كه براى آن شده است محل ترديد است.

اما از نظر پزشكى هرگونه ازدواجى با اقارب و خويشاوندان منع نگرديده. بلكه افراد و فاميل‏هايى كه در شرايط فيزيولوژيك ويژه و يا واجد ويژگى‏ها و گروه‏هاى خونى خاصى هستند از چنين ازدواج‏هايى منع گرديده‏اند. بنابراين توصيه پزشكان در اين زمينه عموميت ندارد.

آنچه در مورد انتخاب همسر در آيين اسلام تأكيد شده است صلاحيت، تقوا، عفاف و حسن خلق است و فرقى نمى‏كند كه از فاميل باشد يا غير آن. بنابراين اولويت را به ديانت و اخلاق بدهيد و به نكات چندى توجه داشته باشيد:

الف) ازدواج با فاميل از جنبه‏هاى مثبتى برخوردار است كه نبايد از آن غافل بود مثلاً انسان نسبت به فاميل شناخت بيشترى دارد و….

ب) آنچه درباره ازدواج فاميلى گفته شد به جاى خود، ولى در ازدواج علاقه و شايستگى ملاك است. بنابراين اگر هردو يا يكى از اين دو جهت نباشد اين ازدواج به صلاح طرفين نخواهد بود.

ج) در عين حال اگر كسى در صدد است با فاميل ازدواج كند لازم است حتما به پزشك متخصص مراجعه كند تا در آينده نسبت به فرزندان خود مشكلى پيش نيايد گرچه اين گونه مشكلات در ازدواج‏هاى غير فاميلى نيز وجود دارد.

(1) (الفائق فى غريب الحديث زمخشرى، ج 2، ص 293)
000 (2) (وسائل الشيعه، ج 20، ص 51- من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 243). پرسمان.

– مدرس حوزه (فقه، فلسفه و کلام اسلامی) و بنیانگذار سایت هدانا؛
– تحصیل در محضر جمعی از مراجع عظام تقلید؛
– استاد دانشگاه و عضو گروه معارف؛
– مشاور خانواده و مدرس مهارت های زندگی اسلامی؛

– هدانا برآیند فعالیتی گروهی با نظارت دقیق، برای معرفی مطالب خوب دینی به شماست، امیدواریم این توفیق را داشته باشیم به عنوان یک منبع به روز و قابل اعتماد دسترسی به معارف اهل البیت(علیهم السلام) را برای شما مخاطبان عزیز و گرامی در حوزه های مختلف معرفتی ساده و کاربردی تر کنیم.

مطلب قبلی:

درخواست مرگ از خداوند

مطلب بعدی:

آيا ازدواج قسمت است همان طور كه مرگ قسمت است؟

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط سایت هدانا منتشر خواهد شد.

آدرس ایمیل شما به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.

Δdocument.getElementById( “ak_js_1” ).setAttribute( “value”, ( new Date() ).getTime() );

ویژه روز:

اعمال ماه رجب در كتاب المراقبات

پیام تسلیت رهبر انقلاب درپی درگذشت آیت‌الله حاج شیخ لطف‌الله…

اعمال مخصوص روزها و شبهای ماه رجب

 

نظر اسلام در مورد ازدواج فامیلی

دریافت بهترین اخبار ومقالات هدانا

مشاوره خانواده و سبک زندگی:

علاقه به مردي كه همسر و فرزند دارد

احتلام زیاد در خواب

رد كردن خواستگار خوب به امید خواستگار بهتر

ادامه وظایف خانم‌ها نسبت به همسران

قطع شدن ارتباط و خراب شدن روحیه

چه کنم فرزندم به قرآن و عبادات بیشتر توجه کند

توصیه برای مطالعه شما:

عزل ابوبکر توسط وحی الهی و ابلاغ سوره توبه توسط امام علی علیه السلام

رابطه دعا و قوانین جهان چیست

برطرف شدن حجاب ها در اثر كردار ستوده انسان‌

مهربانی خدا و جهنم

شیوه مبارزاتی امام رضا علیه السلام در برابر مامون

ماجرای تحريم تنباكو چه بود؟

مطالب تصادفی احکام:

خرید و فروش با پول و مال خمس داده نشده

ازدواج پدر شوهر با مادر زن

قضاى اعتكاف

حکم روزه روز مباهله (بیست و چهارم ذی الحجه )

دادن فطریه به برادر یا خواهر فقیر

آيا افراد فقير بايد زكات فطره بدهند

| فارسی | العربیة | اردو | English |

| تمامی حقوق شرعاً و قانوناً برای تیم هدانا محفوظ می باشد و نقل مطالب با ذكر منبع سبب امتنان است. © کپی رایت – هدانا HADANA.IR |

دانلود اپلیکیشن هدانا

مشاوره خانواده

کانال ایتا

کانال سروش

نی نی سایت

• 
  نظافت منزل در اصفهان
• 
  بهترین مرکز مشاوره کودک شیراز
• 
  شعب نمایندگی های سایپا اصفهان
• 
  آموزشگاه نقاشی شمال تهران
• 
  لیست اسامی پزشکان بیمارستان نمازی شیراز