جهات تجدیدنظرخواهی حقوقی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مقالات فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.

جهات تجدیدنظرخواهی حقوقی

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱

تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ – کد پستی: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳

تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است

واخواهی و اعتراض به رای غیابی در آیین دادرسی مدنی
تجدید نظرخواهی در قانون آیین دادرسی مدنی
فرجام خواهی و آراء قابل فرجام در آیین دادرسی مدنی
اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی
اعاده دادرسی از طریق خلاف بین شرع
اصلاح رای
تجدید نظر خواهی در قانون آیین دادرسی مدنیتجدیدنظرخواهی یکی از طرق عادی اعتراض به آراء محاکم می باشد.به عبارت دیگر رایی که ازمرحله بدوی صادر میگردد مورد بازنگری مجدد قرار میگیرد و چنانچه دادگاه تجدیدنظر رای صادره از مرحله بدوی را صحیح بداند، آن را تایید مینماید،در غیر این صورت رای صادره را نقض و مجدد مورد بررسی قرار میدهد. البته چنانچه آرای صادره از مرحله بدوی حکم باشد یا قرار، در نوع برخورد دادگاه تجدید نظر تفاوت ایجاد می نماید.در ادامه ، این موضوع تشریح میگردد.

هدف از تجدید نظرخواهی از آراء محاکم چیست؟  چه آرایی قابلیت تجدیدنظر خواهی دارند؟کدام دسته از آرا ،حتی اگر در دعاوی قابل تجدید نظر هم صادر شوند اما قابلیت تجدیدنظر خواهی ندارند؟ محکوم علیه تا چه مهلتی میتواند نسبت به حکم صادره از مرحله بدوی درخواست تجدیدنظر نماید؟آیا مهلتی که قانون جهت  تجدید نظر خواهی اعطا کرده است، قابل تغییر است؟چنانچه دادخواست تجدیدنظر خارج از مهلت، تقدیم شود چه میشود؟  جهت تجدید نظر خواهی چه تشریفاتی باید رعایت گردد؟ آثار تجدید نظر خواهی  در چه مواردی امکان درخواست تجدیدنظرخواهی وجود دارد؟ چه شرایطی جهت طرح دعوا در مرحله تجدید نظر باید وجود داشته باشد؟اصحاب دعوای تجدیدنظر چه کسانی هستند؟آیا شخص ثالث نیز میتواند در مرحله تجدید نظر وارد شود؟هزینه دادرسی در تجدید نظرخواهی چه میزان است؟
هدف از تجدید نظرخواهی از آراء محاکم چیست؟
افراد جهت احقاق حق خود ، چنانچه با  مسئله ای  مواجه شوند که نتوانند آن را حل و فصل نمایند جهت حل آن به محکمه رجوع می نمایند. اولین مرحله  رسیدگی دادگاه را اصطلاحاً مرحله بدوی می نامند که منظور همان مرحله ابتدایی است که برای اولین بار به امر مزبور رسیدگی می نماید. اصل کلی بر این است که در این مرحله ، بعد از اینکه رسیدگی انجام شد رای قطعی صادر میگردد ، اما در مواردی قانونگذار چنین مقرر کرده است که  بعضی از آراء صادره را دوباره بتوان مورد بازنگری قرار داد. به چنین بازنگری در قانون تجدید نظر خواهی گفته می شود. که چنانچه به معنای تحت اللفظی  آن هم توجه شود،به معنای این است که مجدداً نسبت به یک رای اظهار نظر صورت گیرد.

 در حقیقت تجدید نظر خواهی شانس دوباره ای است که به محکوم علیه داده می شود تا بتواند بار دیگر ، دعوایی که در آن محکوم شده است را مورد بازنگری قرار دهد و از این طریق بتواند رای محکمه را به نفع خود برگرداند .

گاهی بسیاری از افراد از بیم اینکه مبادا در رای صادره از تجدید نظر ضرری متوجه آنها گردد، از این امر خودداری می نمایند. درصورتیکه به هیچ وجه  چنین نیست و دلیل اصلی تجدید نظر خواهی این است که چنانچه حقی  از محکوم علیه ضایع گردیده باشد با بررسی مجدد ،به وی اعاده گردد، نه اینکه امر سنگین تری نسبت به مرحله ابتدایی بر محکوم علیه بار شود. فلذا تجدیدنظرخواهی روشی جهت اصلاح رای بدوی می باشد.
 چه آرایی قابلیت تجدیدنظر خواهی دارند؟
قانون گذار حق تجدیدنظرخواهی را به برخی از آرا اعطا نموده است و  این  آرا شامل برخی از احکام و برخی از قرارهای دادگاه می باشد که قانون گذار این موارد را در قانون احصا نموده است، و مواد ۳۳۱ و ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی را به این امر اختصاص داده است. احکام قابل تجدید نظرعبارتند از:

کلیه آرایی که در دعاوی غیر مالی صادر می شود قابل تجدیدنظر می باشد.
چنانچه دعوای مالی مطرح شود و محکوم علیه قصد  تجدید نظر خواهی از آن را داشته باشد بایستی ارزش آنچه که محکوم علیه  در دادخواست مطالبه کرده است ویا بهای آن بیشتر از سه میلیون ریال باشد.

چنانچه خواسته محکوم علیه و یا بهای آن، سه میلیون ریال باشد قابل تجدید نظر نمی باشد.

گاهی حکمی در محکمه صادر می شود و محکوم علیه قصد دارد نسبت به متفرعات آن دعوا تجدید نظرخواهی انجام دهد، در این صورت چنانچه حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدید نظر باشد، تجدید نظر نسبت به متفرعات چنین دعوایی نیز امکان پذیر است.

در کنار احکام قابل تجدید نظر، برخی از قرارها نیز که از دادگاه بدوی صادر می شود قابل تجدید نظر خواهی می باشند، البته بایستی جز قرارهای قاطعی باشند که از دادگاه صادر میشوند. (منظور از قرار قاطع قرارهایی است که به موضوع دعوا خاتمه  میدهد و دادرس دادگاه با صدور این نوع قرار از رسیدگی فارغ  میگردد و پرونده  را از دادگاه خارج مینماید).
قانون گذار در ماده  ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی، قرارهای قاطع قابل تجدیدنظر را بیان نموده است که عبارتند از:
” الف)قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست از دادگاه صادر شود
 ب)قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا
ج) قرار سقوط دعوا
د) قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا“
کدام دسته از آرا ،حتی اگر در دعاوی قابل تجدید نظر هم صادر شوند اما قابلیت تجدیدنظر خواهی ندارند؟
برخی از آرا هستند که  حتی اگر در دعاوی قابل تجدیدنظر هم صادر شوند باز هم قابل تجدید نظر خواهی نیستند، این موارد استثنائاتی هستند که در آراء قابل تجدید نظر وجود دارند و عبارتند از:

اقرار نسبت به خواسته دعوا: گاهی در دادگاه  نسبت به خواسته دعوا، (آنچه که خواهان دعوا، خواستار آن است ) اقرار صورت می گیرد، چنانچه چنین اقراری خاتمه دهنده دعوا باشد، نسبت به چنین دعاوی تجدید نظر خواهی اعمال نمی شود.
طرفین نظر کارشناس یا کارشناسان را خاتمه دهنده دعوا اعلام نمایند: گاهی آرایی از محکمه صادر می شود که  مستند این آراء نظریه یک یا چند کارشناس رسمی می باشد، چنانچه طرفین دعوا به طور کلی، رای این کارشناسان را خاتمه دهنده دعوا بدانند، چنین آرایی  دیگرقابلیت تجدیدنظرخواهی ندارند.
اسقاط حق تجدید نظر خواهی به صورت کتبی توسط طرفین: گاهی طرفین دعوا حق تجدید نظرخواهی خود را در دعوا کتبا ساقط می نمایند، در چنین مواقعی ،حتی اگر رای  صادره،قابل تجدید نظرهم باشد به دلیل ساقط کردن این حق توسط طرفین، قابلیت تجدید نظر خود را از دست میدهد.

البته لازم به ذکر است  که….
اگرچه آرا فوق قابل تجدید نظر نمیباشند اما چنانچه دادگاه ،صالح به رسیدگی نباشد یا قاضی دادگاه صلاحیت رسیدگی را نداشته باشد. این آرا نیز قابل تجدید نظر محسوب میگردند.

 سوال: چگونه ممکن است دادگاه یا قاضی دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوا را نداشته باشند؟
پاسخ: برخی از دعاوی هستند که در صلاحیت ذاتی برخی از دادگاه ها می باشند، و دادگاه های دیگر به هیچ عنوان نمی توانند به این دعاوی رسیدگی نمایند که در این صورت چنانچه  در چنین دادگاه هایی که صلاحیت ذاتی ندارند دعوایی مطرح شود دادگاه مزبور، دعوای مطروحه را به علت عدم صلاحیت ذاتی رد می نماید.
گاهی نیز دادگاه رسیدگی کننده به دعوا صالح می باشد اما دادرس دادگاه بنا به دلایلی که در قانون احصا شده است، همچون وجود قرابت نسبی یا سببی با یکی از طرفین دعوا و…  ممکن است در رسیدگی وی ،به دعوای مطروحه ،شبهه ایجاد شود، از این رو قانونگذار چنین مقرر نموده است که چنین دادرسی که جهات رد دادرس را دارا می‌باشد از رسیدگی امتناع نماید.

استثنا : آراء دادگاهها در موارد فوق قابل تجدید نظر میباشد.

محکوم علیه تا چه مهلتی میتواند نسبت به حکم صادره از مرحله بدوی درخواست تجدیدنظر نماید؟
اگرچه قانون گذار، این حق  را به محکوم علیه اعطا نموده است که بتواند از دعوای مطروحه در مرحله بدوی، تجدید نظر خواهی به عمل بیاورد اما برای اعمال این حق مهلت در نظرگرفته است و چنانچه محکوم علیه در مهلت تعیین شده توسط قانون از حق تجدیدنظرخواهی خود استفاده ننماید، عدم استفاده  وی از حق مزبور به منزله انصراف وی از تجدید نظر خواهی می باشد.
قانون گذاردر ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی مهلت تجدیدنظر را برای اصحاب دعوا مشخص نموده است، مهلت مزبور برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاصی که مقیم خارج از کشور می باشند دو ماه از تاریخ ابلاغ رای یا پایان یافتن مدت رسیدگی غیابی است.
آیا مهلتی که قانون جهت  تجدید نظر خواهی اعطا کرده است، قابل تغییر است؟
مهلت مزبور قابل تمدید نمی باشد اما گاهی وقایعی رخ می دهد که این وقایع  باعث می شود مهلت جدیدی جهت تجدیدنظرخواهی اعطا شود که البته بایستی وقایع مزبور قبل ازانقضای مهلت تجدید نظر رخ دهد،
این وقایع را درچند حالت میتوان مورد بررسی قرار داد:

چنانچه افرادی که حق تجدیدنظرخواهی دارند ،پیش از اینکه مهلت تجدید نظر به اتمام برسد ،ورشکسته شوند، مهلت جدید تجدید نظر از تاریخ ابلاغ حکم یا قرار به مدیر تصفیه آغاز می شود.
گاهی به فردی حق تجدیدنظرخواهی تعلق می گیرد اما پیش از اینکه از حق مزبور استفاده نماید تجدیدنظرخواه فوت می نماید در این صورت حق تجدید نظر خواهی وی زائل نمی گردد بلکه مهلت تجدیدنظرخواهی  جدید از تاریخ ابلاغ به وراث  درنظر گرفته می شود.

ذکر این نکته لازم است که، تجدیدنظرخواه نباید در مدت مزبور تقاضای تجدیدنظر را مطرح نموده باشد چرا که چنانچه تقاضا را مطرح نموده باشد پس از فوت وی مهلت جدیدی به وراث داده نخواهد شد و تنها به  آنها اخطار می شود که جهت ادامه دادرسی حضور یابند.

در برخی  مواقع در مهلت تجدیدنظر خواهی که به فردی اعطا می شود،تجدید نظر خواه محجور می گردد. در چنین مواقعی مهلت جدیدی جهت تجدید نظر خواهی در نظر گرفته می‌شود و آغاز مهلت تجدید نظرخواهی جدید ،  از زمان ابلاغ به قیم محجور  لحاظ میشود.
چنانچه طرفین یک دعوا جهت انجام امور دارای نماینده باشند در چنین مواقعی مهلت تجدید نظر از زمان ابلاغ به نماینده آغاز می شود. اما چنانچه در این مهلت ،سمت نماینده زائل گردد، در این صورت مهلت بیست روزه جدیدی در نظر گرفته می شود و به صاحب سمت جدید ،جهت تجدید نظر خواهی داده میشود.

چنانچه دادخواست تجدیدنظر خارج از مهلت، تقدیم شود چه میشود؟
چنانچه دادخواست تجدیدنظر خارج از مهلت قانونی ،مشخص شده  در قانون تقدیم شود،به وسیله قراری که از دادگاه بدوی صادر میشود ،دادخواست مزبور رد میگردد.البته قرار مزبور در مهلتی بیست روزه قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر میباشد.

 لازم به ذکر است که….
 رای دادگاه  قطعی میباشد.البته بایستی موردی را که تجدیدنظرخواه در تقدیم دادخواست خارج از مهلت دارای عذر موجه میباشد را استثنا نمود.

  جهت تجدید نظر خواهی چه تشریفاتی باید رعایت گردد؟
تجدیدنظرخواهی نیز همچون بسیاری از دعاوی با تقدیم دادخواست آغاز می گردد، تجدید نظر خواه دادخواست  مزبور را بسته به موقعیتی که در آن قرار دارد، ممکن است به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدید نظر و یا به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است تسلیم نماید.

لازم به  ذکر است که تاریخ تجدید نظر خواهی نیز از زمان تقدیم دادخواست های مزبور به هر کدام از مراجع اغاز میشود.

دادخواستی که به دفتر ارائه می شود،ممکن است کامل یا ناقص باشد.

چنانچه  دادخواست ناقص باشد: مدیر دفتر جهت تکمیل آن اقدام مینماید.
چنانچه دادخواست کامل باشد: مدیر دفتر وارد مرحله دیگری میشود و دادخواست را به همراه منضمات آن برای تجدید نظر خواه ارسال مینماید.تجدیدنظرخواه ده روز فرصت دارد که به دادخواست مزبور پاسخ دهد و چه پاسخ  بدهد و چه پاسخ ندهد ،پاسخ وی به دادگاه تجدید نظر جهت رسیدگی فرستاده میشود.

سپس دادگاه تجدیدنظر وارد رسیدگی میشود و نهایتا رای صادر مینماید.
 آثار تجدید نظر خواهی 
 تجدید نظر خواهی یکی از روش های عادی شکایت از آرا می باشد. بنابراین اثراتی بر آن مترتب می باشد که بررسی این اثرات میپردازیم.

تجدیدنظر خواهی دارای اثر انتقالی است: اولین اثر تجدید نظر خواهی این است که به رسیدگی دادگاه بدوی خاتمه میدهد و زمانی که دادگاه بدوی رای قاطعی را صادر میکند در حقیقت دیگر از رسیدگی فراغت می یابد.زمانی که پرونده ای مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد ،پرونده مذکور با تمام جنبه های آن مورد بازنگری مجدد قرار میگیرد و قاضی مکلف است از هر زاویه ای  پرونده مربوطه را مورد بررسی مجدد قرار دهد، به این امر اثر انتقالی تجدید نظر خواهی گفته میشود.

با توجه به اثر انتقالی دعاوی در مرحله تجدید نظر،ذکر این نکته نیز ضروری است که ادعای جدید در مرحله تجدید نظر پذیرفته نمی شود. چرا که تجدیدنظر ،رسیدگی دوباره به همان امری است که در مرحله بدوی وجود داشته است و بنابراین نمیتوان امر دیگری را که در مرحله تجدیدنظر درباره آن صحبت نشده است ،در مرحله  تجدید نظر مورد بررسی قرار داد.

تجدید نظرخواهی دارای اثر تعلیقی است: به منظور تجدید نظرخواهی به تجدید نظرخواه مهلت ۲۰ روزه ای داده میشود، در این مواقع تا اتمام این مهلت رای دادگاه بدوی اجرا نمی گردد و بایستی اجرای رای موکول به اتمام مدت تجدیدنظرخواهی و یا نتیجه دادگاه تجدید نظرگردد که به این حالت اثر تعلیقی تجدید نظرخواهی گفته میشود.

 در چه مواردی امکان درخواست تجدیدنظرخواهی وجود دارد؟
قانون گذار مواردی را که میتوان در آنها تجدید نظر خواهی را درخواست نمود در قانون بیان نموده است و این امر را در ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی  چنین مقرر نموده است:
“الف) ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه
ب) ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود
ج) عدم توجه به دلایل ابرازی
د) ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادرکننده رای
ه) ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و مقررات قانونی“

 قانون گذار در قانون ،موارد تجدید نظر  را در نظر گرفته است اما لازم به ذکر است که موارد بیان شده در قانون تنها مواردی که میتوان از آنها تجدید نظر خواهی به عمل آورد نیستند بلکه میتوان به جهات دیگری نیز از محکمه تقاضای تجدید نظر نمود و چنانچه تجدیدنظرخواهی به یکی از جهات فوق صورت گیرد مانع از این نیست که محکمه به جهات دیگر توجه نماید.

 چه شرایطی جهت طرح دعوا در مرحله تجدید نظر باید وجود داشته باشد؟
جهت طرح دعوا در دادگاه تجدیدنظر لازم است که :

نسبت به دعوای مزبور دردادگاه بدوی رسیدگی صورت گرفته باشد.
لازم است از رای صادره در مرحله بدوی درخواست تجدید نظر خواهی شود.
بایستی موضوع مورد تجدیدنظر خواهی قید گردد و دادگاه تجدید نظر بایستی نسبت به همان موضوعات رسیدگی نماید.

  چنانچه رای صادره از مرحله بدوی دارای دو قسمت باشد و تنها نسبت به یک قسمت آن تقاضای تجدید نظر خواهی صورت گیرد، در چنین مواقعی دادگاه مجاز به اظهار نظر نسبت به قسمتی که درباره آن تقاضای تجدیدنظر نشده است نمیباشد.

اصحاب دعوای تجدیدنظر چه کسانی هستند؟
بدیهی است که  اصحاب دعوای تجدیدنظر همان اصحاب دعوای مرحله بدوی میباشند اما ممکن است در دعوای تجدید نظر اشخاص ثالث  نیز  ورود پیدا نمایند.که البته ورود این افراد، هم به عنوان تجدید نظر خواه مجاز است و هم ممکن است در دعوای تجدید نظر جلب شوند ک تجدید نظر خوانده محسوب میشوند.
آیا شخص ثالث نیز میتواند در مرحله تجدید نظر وارد شود؟
شخص ثالث می تواند تا زمانی که دادرسی خاتمه نیافته است وارد دعوا شود. وی می تواند به عنوان شخصی، اصالتا اقامه دعوا نماید و یا اینکه حق خود را در محقق شدن یکی از اصحاب دعوا بدانند که در این صورت به او وارد ثالث تبعی گفته می شود. البته فردی که به عنوان شخص ثالث در مرحله تجدید نظر ورود پیدا می کند از حقوق خود نسبت به دو درجه ای بودن رسیدگی (رسیدگی بدوی وسپس تجدیدنظر) صرف نظر نموده است.
ذکر این نکته نیز لازم است که…
 چنانچه فردی ،قیم شخصی صغیر باشد و با این عنوان در مرحله بدوی دخالت داشته باشد می تواند در مرحله تجدید نظر به عنوان شخص ثالث اقامه دعوا نماید.
ذکر یک نکته مهم:

جلب شخص ثالث در مرحله تجدیدنظر تا پایان جلسه دادرسی امکان پذیر است.در این مرحله بر خلاف ورود ثالث، اجبارا فرد جلب شده از دو درجه ای بودن رسیدگی محروم میگردد. و حتی با وجود اینکه مشخص شود در مرحله بدوی هم امکان جلب وجود داشته است مانع از جلب شخص ثالث در مرحله تجدید نظر نیست.

هزینه دادرسی در تجدید نظرخواهی چه میزان است؟
هزینه دادرسی دعوای مالی در دادگاه تجدیدنظر چهار ونیم درصد محکوم به است.

تجدیدنظرخواهی یکی از طرق عادی اعتراض به آراء محاکم می باشد.به عبارت دیگر رایی که ازمرحله بدوی صادر میگردد مورد بازنگری مجدد قرار میگیرد و چنانچه دادگاه تجدیدنظر رای صادره از مرحله بدوی را صحیح بداند، آن را تایید مینماید،در غیر این صورت رای صادره را نقض و مجدد مورد بررسی قرار میدهد. البته چنانچه آرای صادره از مرحله بدوی حکم باشد یا قرار، در نوع برخورد دادگاه تجدید نظر تفاوت ایجاد می نماید.در ادامه ، این موضوع تشریح میگردد.

افراد جهت احقاق حق خود ، چنانچه با  مسئله ای  مواجه شوند که نتوانند آن را حل و فصل نمایند جهت حل آن به محکمه رجوع می نمایند. اولین مرحله  رسیدگی دادگاه را اصطلاحاً مرحله بدوی می نامند که منظور همان مرحله ابتدایی است که برای اولین بار به امر مزبور رسیدگی می نماید. اصل کلی بر این است که در این مرحله ، بعد از اینکه رسیدگی انجام شد رای قطعی صادر میگردد ، اما در مواردی قانونگذار چنین مقرر کرده است که  بعضی از آراء صادره را دوباره بتوان مورد بازنگری قرار داد. به چنین بازنگری در قانون تجدید نظر خواهی گفته می شود. که چنانچه به معنای تحت اللفظی  آن هم توجه شود،به معنای این است که مجدداً نسبت به یک رای اظهار نظر صورت گیرد.

 در حقیقت تجدید نظر خواهی شانس دوباره ای است که به محکوم علیه داده می شود تا بتواند بار دیگر ، دعوایی که در آن محکوم شده است را مورد بازنگری قرار دهد و از این طریق بتواند رای محکمه را به نفع خود برگرداند .

گاهی بسیاری از افراد از بیم اینکه مبادا در رای صادره از تجدید نظر ضرری متوجه آنها گردد، از این امر خودداری می نمایند. درصورتیکه به هیچ وجه  چنین نیست و دلیل اصلی تجدید نظر خواهی این است که چنانچه حقی  از محکوم علیه ضایع گردیده باشد با بررسی مجدد ،به وی اعاده گردد، نه اینکه امر سنگین تری نسبت به مرحله ابتدایی بر محکوم علیه بار شود. فلذا تجدیدنظرخواهی روشی جهت اصلاح رای بدوی می باشد.

جهات تجدیدنظرخواهی حقوقی

قانون گذار حق تجدیدنظرخواهی را به برخی از آرا اعطا نموده است و  این  آرا شامل برخی از احکام و برخی از قرارهای دادگاه می باشد که قانون گذار این موارد را در قانون احصا نموده است، و مواد ۳۳۱ و ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی را به این امر اختصاص داده است. احکام قابل تجدید نظرعبارتند از:

چنانچه خواسته محکوم علیه و یا بهای آن، سه میلیون ریال باشد قابل تجدید نظر نمی باشد.

در کنار احکام قابل تجدید نظر، برخی از قرارها نیز که از دادگاه بدوی صادر می شود قابل تجدید نظر خواهی می باشند، البته بایستی جز قرارهای قاطعی باشند که از دادگاه صادر میشوند. (منظور از قرار قاطع قرارهایی است که به موضوع دعوا خاتمه  میدهد و دادرس دادگاه با صدور این نوع قرار از رسیدگی فارغ  میگردد و پرونده  را از دادگاه خارج مینماید).

قانون گذار در ماده  ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی، قرارهای قاطع قابل تجدیدنظر را بیان نموده است که عبارتند از:

” الف)قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست از دادگاه صادر شود

 ب)قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا

ج) قرار سقوط دعوا

د) قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا“

برخی از آرا هستند که  حتی اگر در دعاوی قابل تجدیدنظر هم صادر شوند باز هم قابل تجدید نظر خواهی نیستند، این موارد استثنائاتی هستند که در آراء قابل تجدید نظر وجود دارند و عبارتند از:

البته لازم به ذکر است  که….

اگرچه آرا فوق قابل تجدید نظر نمیباشند اما چنانچه دادگاه ،صالح به رسیدگی نباشد یا قاضی دادگاه صلاحیت رسیدگی را نداشته باشد. این آرا نیز قابل تجدید نظر محسوب میگردند.

 سوال: چگونه ممکن است دادگاه یا قاضی دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوا را نداشته باشند؟

پاسخ: برخی از دعاوی هستند که در صلاحیت ذاتی برخی از دادگاه ها می باشند، و دادگاه های دیگر به هیچ عنوان نمی توانند به این دعاوی رسیدگی نمایند که در این صورت چنانچه  در چنین دادگاه هایی که صلاحیت ذاتی ندارند دعوایی مطرح شود دادگاه مزبور، دعوای مطروحه را به علت عدم صلاحیت ذاتی رد می نماید.

گاهی نیز دادگاه رسیدگی کننده به دعوا صالح می باشد اما دادرس دادگاه بنا به دلایلی که در قانون احصا شده است، همچون وجود قرابت نسبی یا سببی با یکی از طرفین دعوا و…  ممکن است در رسیدگی وی ،به دعوای مطروحه ،شبهه ایجاد شود، از این رو قانونگذار چنین مقرر نموده است که چنین دادرسی که جهات رد دادرس را دارا می‌باشد از رسیدگی امتناع نماید.

استثنا : آراء دادگاهها در موارد فوق قابل تجدید نظر میباشد.

اگرچه قانون گذار، این حق  را به محکوم علیه اعطا نموده است که بتواند از دعوای مطروحه در مرحله بدوی، تجدید نظر خواهی به عمل بیاورد اما برای اعمال این حق مهلت در نظرگرفته است و چنانچه محکوم علیه در مهلت تعیین شده توسط قانون از حق تجدیدنظرخواهی خود استفاده ننماید، عدم استفاده  وی از حق مزبور به منزله انصراف وی از تجدید نظر خواهی می باشد.

قانون گذاردر ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی مهلت تجدیدنظر را برای اصحاب دعوا مشخص نموده است، مهلت مزبور برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاصی که مقیم خارج از کشور می باشند دو ماه از تاریخ ابلاغ رای یا پایان یافتن مدت رسیدگی غیابی است.

مهلت مزبور قابل تمدید نمی باشد اما گاهی وقایعی رخ می دهد که این وقایع  باعث می شود مهلت جدیدی جهت تجدیدنظرخواهی اعطا شود که البته بایستی وقایع مزبور قبل ازانقضای مهلت تجدید نظر رخ دهد،

این وقایع را درچند حالت میتوان مورد بررسی قرار داد:

ذکر این نکته لازم است که، تجدیدنظرخواه نباید در مدت مزبور تقاضای تجدیدنظر را مطرح نموده باشد چرا که چنانچه تقاضا را مطرح نموده باشد پس از فوت وی مهلت جدیدی به وراث داده نخواهد شد و تنها به  آنها اخطار می شود که جهت ادامه دادرسی حضور یابند.

چنانچه دادخواست تجدیدنظر خارج از مهلت قانونی ،مشخص شده  در قانون تقدیم شود،به وسیله قراری که از دادگاه بدوی صادر میشود ،دادخواست مزبور رد میگردد.البته قرار مزبور در مهلتی بیست روزه قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر میباشد.

 لازم به ذکر است که….

 رای دادگاه  قطعی میباشد.البته بایستی موردی را که تجدیدنظرخواه در تقدیم دادخواست خارج از مهلت دارای عذر موجه میباشد را استثنا نمود.

تجدیدنظرخواهی نیز همچون بسیاری از دعاوی با تقدیم دادخواست آغاز می گردد، تجدید نظر خواه دادخواست  مزبور را بسته به موقعیتی که در آن قرار دارد، ممکن است به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدید نظر و یا به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است تسلیم نماید.

لازم به  ذکر است که تاریخ تجدید نظر خواهی نیز از زمان تقدیم دادخواست های مزبور به هر کدام از مراجع اغاز میشود.

دادخواستی که به دفتر ارائه می شود،ممکن است کامل یا ناقص باشد.

سپس دادگاه تجدیدنظر وارد رسیدگی میشود و نهایتا رای صادر مینماید.

 تجدید نظر خواهی یکی از روش های عادی شکایت از آرا می باشد. بنابراین اثراتی بر آن مترتب می باشد که بررسی این اثرات میپردازیم.

با توجه به اثر انتقالی دعاوی در مرحله تجدید نظر،ذکر این نکته نیز ضروری است که ادعای جدید در مرحله تجدید نظر پذیرفته نمی شود. چرا که تجدیدنظر ،رسیدگی دوباره به همان امری است که در مرحله بدوی وجود داشته است و بنابراین نمیتوان امر دیگری را که در مرحله تجدیدنظر درباره آن صحبت نشده است ،در مرحله  تجدید نظر مورد بررسی قرار داد.

قانون گذار مواردی را که میتوان در آنها تجدید نظر خواهی را درخواست نمود در قانون بیان نموده است و این امر را در ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی  چنین مقرر نموده است:

“الف) ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه

ب) ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود

ج) عدم توجه به دلایل ابرازی

د) ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادرکننده رای

ه) ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و مقررات قانونی“

جهات تجدیدنظرخواهی حقوقی

 قانون گذار در قانون ،موارد تجدید نظر  را در نظر گرفته است اما لازم به ذکر است که موارد بیان شده در قانون تنها مواردی که میتوان از آنها تجدید نظر خواهی به عمل آورد نیستند بلکه میتوان به جهات دیگری نیز از محکمه تقاضای تجدید نظر نمود و چنانچه تجدیدنظرخواهی به یکی از جهات فوق صورت گیرد مانع از این نیست که محکمه به جهات دیگر توجه نماید.

جهت طرح دعوا در دادگاه تجدیدنظر لازم است که :

  چنانچه رای صادره از مرحله بدوی دارای دو قسمت باشد و تنها نسبت به یک قسمت آن تقاضای تجدید نظر خواهی صورت گیرد، در چنین مواقعی دادگاه مجاز به اظهار نظر نسبت به قسمتی که درباره آن تقاضای تجدیدنظر نشده است نمیباشد.

بدیهی است که  اصحاب دعوای تجدیدنظر همان اصحاب دعوای مرحله بدوی میباشند اما ممکن است در دعوای تجدید نظر اشخاص ثالث  نیز  ورود پیدا نمایند.که البته ورود این افراد، هم به عنوان تجدید نظر خواه مجاز است و هم ممکن است در دعوای تجدید نظر جلب شوند ک تجدید نظر خوانده محسوب میشوند.

شخص ثالث می تواند تا زمانی که دادرسی خاتمه نیافته است وارد دعوا شود. وی می تواند به عنوان شخصی، اصالتا اقامه دعوا نماید و یا اینکه حق خود را در محقق شدن یکی از اصحاب دعوا بدانند که در این صورت به او وارد ثالث تبعی گفته می شود. البته فردی که به عنوان شخص ثالث در مرحله تجدید نظر ورود پیدا می کند از حقوق خود نسبت به دو درجه ای بودن رسیدگی (رسیدگی بدوی وسپس تجدیدنظر) صرف نظر نموده است.

ذکر این نکته نیز لازم است که…

 چنانچه فردی ،قیم شخصی صغیر باشد و با این عنوان در مرحله بدوی دخالت داشته باشد می تواند در مرحله تجدید نظر به عنوان شخص ثالث اقامه دعوا نماید.

ذکر یک نکته مهم:

جلب شخص ثالث در مرحله تجدیدنظر تا پایان جلسه دادرسی امکان پذیر است.در این مرحله بر خلاف ورود ثالث، اجبارا فرد جلب شده از دو درجه ای بودن رسیدگی محروم میگردد. و حتی با وجود اینکه مشخص شود در مرحله بدوی هم امکان جلب وجود داشته است مانع از جلب شخص ثالث در مرحله تجدید نظر نیست.

هزینه دادرسی دعوای مالی در دادگاه تجدیدنظر چهار ونیم درصد محکوم به است.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فرستادن دیدگاه

Δ

مار ا در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

دعاوی بانکی

دعاوی ملکی

اراضی ملی ، منابع طبیعی

دعاوی گمرک

قاچاق کالا و ارز

دعاوی حمل و نقل

دعاوی تعزیرات حکومتی

دعاوی پیمانکاری

دعاوی مشارکت در ساخت

دعاوی بورس

دعاوی مالیاتی

اجاره ، سرقفلی ، حق کسب یا پیشه

دعاوی ثبتی

دعاوی وقفی

دعاوی شهرداری

تماس با ما

درباره ما

مشاوره حقوقی

داوری

تنظیم قرارداد

وکالت دعاوی

تهران ، میدان تجریش، خیابان دکتر باهنر ، روبه روی آتش نشانی پلاک 32 طبقه اول واحد 6 شرقی

09123034393

09126029277

22740104 – 021

22740103 – 021

info(at)hamilaw(dot)ir

تمامی حقوق این وب سایت برای موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی محفوظ است . کپی به هر شکل غیر مجاز و غیر قانونی است.

Copyright @2014-2021 Hamilaw.ir

نی نی سایت

• 
  نصب رادیاتور در اسلامشهر
• 
  کافه گفتگو شیراز
• 
  موسیقی زنده شیراز
• 
  لیست آموزش شیرازه دوزی
• 
  لیست پیتزا شیراز